Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas?

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Utilitatis causa amicitia est quaesita. Quae cum essent dicta, discessimus. Nihilne est in his rebus, quod dignum libero aut indignum esse ducamus? Huic mori optimum esse propter desperationem sapientiae, illi propter spem vivere. Ut vero conservetur omnis homini erga hominem societas, coniunctio, caritas, et emolumenta et detrimenta, quae felmata et blammata appellant, communia esse voluerunt; Duo Reges: constructio interrete. At certe gravius. Quo studio cum satiari non possint, omnium ceterarum rerum obliti níhil abiectum, nihil humile cogitant; Sensibus enim ornavit ad res percipiendas idoneis, ut nihil aut non multum adiumento ullo ad suam confirmationem indigerent; Sed isti ipsi, qui voluptate et dolore omnia metiuntur, nonne clamant sapienti plus semper adesse quod velit quam quod nolit? Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. An hoc usque quaque, aliter in vita?

Deque his rebus satis multa in nostris de re publica libris sunt dicta a Laelio. Quid tanto concursu honestissimorum studiorum, tanto virtutum comitatu, si ea nullam ad aliam rem nisi ad voluptatem conquiruntur? Iam id ipsum absurdum, maximum malum neglegi. Praeclare Laelius, et recte sofñw, illudque vere: O Publi, o gurges, Galloni! es homo miser, inquit. Ad corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers? Praetereo multos, in bis doctum hominem et suavem, Hieronymum, quem iam cur Peripateticum appellem nescio. Estne, quaeso, inquam, sitienti in bibendo voluptas?Quis istum dolorem timet?Possumusne ergo in vita summum bonum dicere, cum id ne in cena quidem posse videamur? Eam si varietatem diceres, intellegerem, ut etiam non dicente te intellego;

Recte, inquit, intellegis.Cum id fugiunt, re eadem defendunt, quae Peripatetici, verba.Quibusnam praeteritis?Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant.Haeret in salebra.Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare.Sed nimis multa.Videsne ut, quibus summa est in voluptate, perspicuum sit quid iis faciendum sit aut non faciendum?BorkAtqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis.Quonam modo?Serpere anguiculos, nare anaticulas, evolare merulas, cornibus uti videmus boves, nepas aculeis.Nos commodius agimus.Duo enim genera quae erant, fecit tria.Scrupulum, inquam, abeunti;At enim hic etiam dolore.

Aliam vero vim voluptatis esse, aliam nihil dolendi, nisi valde pertinax fueris, concedas necesse est. Infinitio ipsa, quam apeirian vocant, tota ab illo est, tum innumerabiles mundi, qui et oriantur et intereant cotidie. Non igitur potestis voluptate omnia dirigentes aut tueri aut retinere virtutem. Varietates autem iniurasque fortunae facile veteres philosophorum praeceptis instituta vita superabat. Recte, inquit, intellegis. Quamvis enim depravatae non sint, pravae tamen esse possunt. Ut proverbia non nulla veriora sint quam vestra dogmata. Et nunc quidem quod eam tuetur, ut de vite potissimum loquar, est id extrinsecus; Ut aliquid scire se gaudeant? Si quicquam extra virtutem habeatur in bonis. Ita est quoddam commune officium sapientis et insipientis, ex quo efficitur versari in iis, quae media dicamus.

Nihil illinc huc pervenit. Eodem modo is enim tibi nemo dabit, quod, expetendum sit, id esse laudabile. Cuius similitudine perspecta in formarum specie ac dignitate transitum est ad honestatem dictorum atque factorum. Non est igitur voluptas bonum. Uterque enim summo bono fruitur, id est voluptate. Hic Speusippus, hic Xenocrates, hic eius auditor Polemo, cuius illa ipsa sessio fuit, quam videmus. Habes, inquam, Cato, formam eorum, de quibus loquor, philosophorum. Negat enim tenuissimo victu, id est contemptissimis escis et potionibus, minorem voluptatem percipi quam rebus exquisitissimis ad epulandum. Nunc dicam de voluptate, nihil scilicet novi, ea tamen, quae te ipsum probaturum esse confidam. Quae qui non vident, nihil umquam magnum ac cognitione dignum amaverunt.

Illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum virum, Cn.

Quare ad ea primum, si videtur; Te ipsum, dignissimum maioribus tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P. Ne discipulum abducam, times. Nihil sane. Sed potestne rerum maior esse dissensio? Sit ista in Graecorum levitate perversitas, qui maledictis insectantur eos, a quibus de veritate dissentiunt. Aliis esse maiora, illud dubium, ad id, quod summum bonum dicitis, ecquaenam possit fieri accessio. Scio enim esse quosdam, qui quavis lingua philosophari possint; Cur post Tarentum ad Archytam? Quod enim vituperabile est per se ipsum, id eo ipso vitium nominatum puto, vel etiam a vitio dictum vituperari. Fatebuntur Stoici haec omnia dicta esse praeclare, neque eam causam Zenoni desciscendi fuisse. Verum audiamus. Nec enim ignoras his istud honestum non summum modo, sed etiam, ut tu vis, solum bonum videri. Maximeque eos videre possumus res gestas audire et legere velle, qui a spe gerendi absunt confecti senectute.

Id Sextilius factum negabat. Quaesita enim virtus est, non quae relinqueret naturam, sed quae tueretur. Iam autem Callipho aut Diodorus quo modo poterunt tibi istud concedere, qui ad honestatem aliud adiungant, quod ex eodem genere non sit? Sed haec omittamus; Quod enim testimonium maius quaerimus, quae honesta et recta sint, ipsa esse optabilia per sese, cum videamus tanta officia morientis? Atque ut a corpore ordiar, videsne ut, si quae in membris prava aut debilitata aut inminuta sint, occultent homines?

1. Hoc loco discipulos quaerere videtur, ut, qui asoti esse velint, philosophi ante fiant.
2. Bestiarum vero nullum iudicium puto.
3. Cum autem in quo sapienter dicimus, id a primo rectissime dicitur.
4. Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias;
5. Cuius similitudine perspecta in formarum specie ac dignitate transitum est ad honestatem dictorum atque factorum.
6. Sed quanta sit alias, nunc tantum possitne esse tanta.

Sed quid attinet de rebus tam apertis plura requirere?

Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Est enim aliquid in his rebus probabile, et quidem ita, ut eius ratio reddi possit, ergo ut etiam probabiliter acti ratio reddi possit. Nihilo magis. Quis Aristidem non mortuum diligit? Quae cum ita sint, effectum est nihil esse malum, quod turpe non sit. Et tamen ego a philosopho, si afferat eloquentiam, non asperner, si non habeat, non admodum flagitem. Sin laboramus, quis est, qui alienae modum statuat industriae? Inquit, respondet: Quia, nisi quod honestum est, nullum est aliud bonum! Non quaero iam verumne sit; In eo autem voluptas omnium Latine loquentium more ponitur, cum percipitur ea, quae sensum aliquem moveat, iucunditas. Bork Deque his rebus satis multa in nostris de re publica libris sunt dicta a Laelio. Ad eos igitur converte te, quaeso. Quod autem ratione actum est, id officium appellamus. In omni enim arte vel studio vel quavis scientia vel in ipsa virtute optimum quidque rarissimum est.

Quo constituto tum licebit otiose ista quaerere, de
magnitudine rerum, de excellentia, quanta in quoque sit ad
beate vivendum, de istis ipsis obscurationibus, quae propter
exiguitatem vix aut ne vix quidem appareant.

Quae rursus dum sibi evelli ex ordine nolunt, horridiores
evadunt, asperiores, duriores et oratione et moribus.
Idemne, quod iucunde?Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam;BorkFacile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis.Easdemne res?Commoda autem et incommoda in eo genere sunt, quae praeposita et reiecta diximus;Tenent mordicus.Miserum hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non potest.

• Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro voluit afferre sententiam.
• Commentarios quosdam, inquam, Aristotelios, quos hic sciebam esse, veni ut auferrem, quos legerem, dum essem otiosus;
• Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere?
• Huic ego, si negaret quicquam interesse ad beate vivendum quali uteretur victu, concederem, laudarem etiam;

Ac tamen, ne cui loco non videatur esse responsum, pauca etiam nunc dicam ad reliquam orationem tuam. Qui convenit? Nihilo beatiorem esse Metellum quam Regulum. Sextilio Rufo, cum is rem ad amicos ita deferret, se esse heredem Q. Itaque ad tempus ad Pisonem omnes. Istic sum, inquit. Quid iudicant sensus? Reliqui sibi constiterunt, ut extrema cum initiis convenirent, ut Aristippo voluptas, Hieronymo doloris vacuitas, Carneadi frui principiis naturalibus esset extremum. Sed quot homines, tot sententiae;

Roges enim Aristonem, bonane ei videantur haec: vacuitas doloris, divitiae, valitudo;

Et quidem, inquit, vehementer errat; Itaque hic ipse iam pridem est reiectus; Nec enim figura corporis nec ratio excellens ingenii humani significat ad unam hanc rem natum hominem, ut frueretur voluptatibus. Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides. Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare. Aliter enim explicari, quod quaeritur, non potest. Sed erat aequius Triarium aliquid de dissensione nostra iudicare. Portenta haec esse dicit, neque ea ratione ullo modo posse vivi; Ut placet, inquit, etsi enim illud erat aptius, aequum cuique concedere. At cum de plurimis eadem dicit, tum certe de maximis. Hic Speusippus, hic Xenocrates, hic eius auditor Polemo, cuius illa ipsa sessio fuit, quam videmus.

Quid ergo? Quae autem natura suae primae institutionis oblita est? Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Sed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia. Te enim iudicem aequum puto, modo quae dicat ille bene noris. Quod, inquit, quamquam voluptatibus quibusdam est saepe iucundius, tamen expetitur propter voluptatem.

1. Ut necesse sit omnium rerum, quae natura vigeant, similem esse finem, non eundem.
2. Ita ceterorum sententiis semotis relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio.

Quis animo aequo videt eum, quem inpure ac flagitiose putet vivere?

Ex quo illud efficitur, qui bene cenent omnis libenter cenare, qui libenter, non continuo bene. Ita relinquitur sola haec disciplina digna studiosis ingenuarum artium, digna eruditis, digna claris viris, digna principibus, digna regibus. Aliis esse maiora, illud dubium, ad id, quod summum bonum dicitis, ecquaenam possit fieri accessio. In eo autem voluptas omnium Latine loquentium more ponitur, cum percipitur ea, quae sensum aliquem moveat, iucunditas. Quorum sine causa fieri nihil putandum est. Ut aliquid scire se gaudeant? Magna laus. Plane idem, inquit, et maxima quidem, qua fieri nulla maior potest. Effluit igitur voluptas corporis et prima quaeque avolat saepiusque relinquit causam paenitendi quam recordandi. Te ipsum, dignissimum maioribus tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P.

Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior;

Falli igitur possumus. Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Teneamus enim illud necesse est, cum consequens aliquod falsum sit, illud, cuius id consequens sit, non posse esse verum. Sed potestne rerum maior esse dissensio? Tollenda est atque extrahenda radicitus. Quid ergo? Paria sunt igitur.

Eaedem res maneant alio modo. Mihi vero, inquit, placet agi subtilius et, ut ipse dixisti, pressius. Hoc loco tenere se Triarius non potuit. Septem autem illi non suo, sed populorum suffragio omnium nominati sunt. Qui autem voluptate vitam effici beatam putabit, qui sibi is conveniet, si negabit voluptatem crescere longinquitate? Numquam hoc ita defendit Epicurus neque Metrodorus aut quisquam eorum, qui aut saperet aliquid aut ista didicisset. Sed vobis voluptatum perceptarum recordatio vitam beatam facit, et quidem corpore perceptarum. Quam vellem, inquit, te ad Stoicos inclinavisses! erat enim, si cuiusquam, certe tuum nihil praeter virtutem in bonis ducere. Cum salvum esse flentes sui respondissent, rogavit essentne fusi hostes. Itaque illa non dico me expetere, sed legere, nec optare, sed sumere, contraria autem non fugere, sed quasi secernere. Bork Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris; Sullae consulatum?

Numquam hoc ita defendit Epicurus neque Metrodorus aut quisquam eorum, qui aut saperet aliquid aut ista didicisset.

Aeque enim contingit omnibus fidibus, ut incontentae sint.

Stoici restant, ei quidem non unam aliquam aut alteram rem a nobis, sed totam ad se nostram philosophiam transtulerunt; Qualem igitur hominem natura inchoavit? Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Quis contra in illa aetate pudorem, constantiam, etiamsi sua nihil intersit, non tamen diligat?

• Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim.
• Ergo adhuc, quantum equidem intellego, causa non videtur fuisse mutandi nominis.
• Non enim, si omnia non sequebatur, idcirco non erat ortus illinc.
• Quod quidem nobis non saepe contingit.

Sed ille, ut dixi, vitiose. Qui cum praetor quaestionem inter sicarios exercuisset, ita aperte cepit pecunias ob rem iudicandam, ut anno proximo P. Sit enim idem caecus, debilis. Cum id quoque, ut cupiebat, audivisset, evelli iussit eam, qua erat transfixus, hastam. Hoc positum in Phaedro a Platone probavit Epicurus sensitque in omni disputatione id fieri oportere. Restat locus huic disputationi vel maxime necessarius de amicitia, quam, si voluptas summum sit bonum, affirmatis nullam omnino fore.

Quia nec honesto quic quam honestius nec turpi turpius.

Numquam hoc ita defendit Epicurus neque Metrodorus aut quisquam eorum, qui aut saperet aliquid aut ista didicisset. Inde sermone vario sex illa a Dipylo stadia confecimus. Idne consensisse de Calatino plurimas gentis arbitramur, primarium populi fuisse, quod praestantissimus fuisset in conficiendis voluptatibus? Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Est igitur officium eius generis, quod nec in bonis ponatur nec in contrariis. Invidiosum nomen est, infame, suspectum. Est, ut dicis, inquam.

BorkImmo vero, inquit, ad beatissime vivendum parum est, ad beate vero satis. Facit enim ille duo seiuncta ultima bonorum, quae ut essent vera, coniungi debuerunt; Illa sunt similia: hebes acies est cuipiam oculorum, corpore alius senescit; Positum est a nostris in iis esse rebus, quae secundum naturam essent, non dolere; Nam e quibus locis quasi thesauris argumenta depromerentur, vestri ne suspicati quidem sunt, superiores autem artificio et via tradiderunt. Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si probarem, quae ille diceret? Sed tamen est aliquid, quod nobis non liceat, liceat illis.

• Cum id fugiunt, re eadem defendunt, quae Peripatetici, verba.
• Quid censes in Latino fore?
• Sed quid ages tandem, si utilitas ab amicitia, ut fit saepe, defecerit?
• Quo plebiscito decreta a senatu est consuli quaestio Cn.

Nihil minus, contraque illa hereditate dives ob eamque rem laetus. Contemnit enim disserendi elegantiam, confuse loquitur. Sic exclusis sententiis reliquorum cum praeterea nulla esse possit, haec antiquorum valeat necesse est. Et ille ridens: Age, age, inquit,-satis enim scite me nostri sermonis principium esse voluisti-exponamus adolescenti,. Hoc loco tenere se Triarius non potuit. Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis.

Quia voluptatem hanc esse sentiunt omnes, quam sensus accipiens movetur et iucunditate quadam perfunditur. Cur, nisi quod turpis oratio est? Primum quid tu dicis breve? Claudii libidini, qui tum erat summo ne imperio, dederetur.Cui Tubuli nomen odio non est?Quod enim testimonium maius quaerimus, quae honesta et recta sint, ipsa esse optabilia per sese, cum videamus tanta officia morientis?

Atque ab isto capite fluere necesse est omnem rationem bonorum et malorum.

Quam vellem, inquit, te ad Stoicos inclinavisses! erat enim, si cuiusquam, certe tuum nihil praeter virtutem in bonis ducere. Non enim ipsa genuit hominem, sed accepit a natura inchoatum. Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Totum genus hoc Zeno et qui ab eo sunt aut non potuerunt aut noluerunt, certe reliquerunt. Atqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis. Nam adhuc, meo fortasse vitio, quid ego quaeram non perspicis. Quocirca eodem modo sapiens erit affectus erga amicum, quo in se ipsum, quosque labores propter suam voluptatem susciperet, eosdem suscipiet propter amici voluptatem. Fortemne possumus dicere eundem illum Torquatum?

• Miserum hominem! Si dolor summum malum est, dici aliter non potest.
• Quae hic rei publicae vulnera inponebat, eadem ille sanabat.
• Sed quia studebat laudi et dignitati, multum in virtute processerat.
• Sed non alienum est, quo facilius vis verbi intellegatur, rationem huius verbi faciendi Zenonis exponere.
• Nam, ut sint illa vendibiliora, haec uberiora certe sunt.

Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet.

Ego autem existimo, si honestum esse aliquid ostendero, quod sit ipsum vi sua propter seque expetendum, iacere vestra omnia. Inde sermone vario sex illa a Dipylo stadia confecimus. Verum hoc idem saepe faciamus. Quamquam id quidem, infinitum est in hac urbe; In eo autem voluptas omnium Latine loquentium more ponitur, cum percipitur ea, quae sensum aliquem moveat, iucunditas. Illud urgueam, non intellegere eum quid sibi dicendum sit, cum dolorem summum malum esse dixerit. Quam ob rem tandem, inquit, non satisfacit? Huius, Lyco, oratione locuples, rebus ipsis ielunior. Qui haec didicerunt, quae ille contemnit, sic solent: Duo genera cupiditatum, naturales et inanes, naturalium duo, necessariae et non necessariae.

Sed haec ab Antiocho, familiari nostro, dicuntur multo melius et fortius, quam a Stasea dicebantur.

Numquam facies.Sin tantum modo ad indicia veteris memoriae cognoscenda, curiosorum.Quonam, inquit, modo?Eaedem enim utilitates poterunt eas labefactare atque pervertere.

Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris;

Quam vellem, inquit, te ad Stoicos inclinavisses! erat enim, si cuiusquam, certe tuum nihil praeter virtutem in bonis ducere. Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; Servari enim iustitia nisi a forti viro, nisi a sapiente non potest. Quia dolori non voluptas contraria est, sed doloris privatio. Restatis igitur vos; Quaero igitur, quo modo hae tantae commendationes a natura profectae subito a sapientia relictae sint. Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? Verum audiamus. Aliis esse maiora, illud dubium, ad id, quod summum bonum dicitis, ecquaenam possit fieri accessio.

Cum salvum esse flentes sui respondissent, rogavit essentne
fusi hostes.

Causa autem fuit huc veniendi ut quosdam hinc libros
promerem.

Ea denique omni vita, quae in una virtute consisteret, illam vitam, quae etiam ceteris rebus, quae essent secundum naturam, abundaret, magis expetendam non esse, sed magis sumendam.

1. Reicietur etiam Carneades, nec ulla de summo bono ratio aut voluptatis non dolendive particeps aut honestatis expers probabitur.
2. Bork

Quam ob rem etiam sessiones quaedam et flexi fractique motus, quales protervorum hominum aut mollium esse solent, contra naturam sunt, ut, etiamsi animi vitio id eveniat, tamen in corpore immutari hominis natura videatur.

Easdemne res? Atque etiam ad iustitiam colendam, ad tuendas amicitias et reliquas caritates quid natura valeat haec una cognitio potest tradere. Vide, quaeso, rectumne sit.

Et tamen tantis vectigalibus ad liberalitatem utens etiam sine hac Pyladea amicitia multorum te benivolentia praeclare tuebere et munies. Quaeque de virtutibus dicta sunt, quem ad modum eae semper voluptatibus inhaererent, eadem de amicitia dicenda sunt. Quantam rem agas, ut Circeis qui habitet totum hunc mundum suum municipium esse existimet? Sin autem est in ea, quod quidam volunt, nihil impedit hanc nostram comprehensionem summi boni. Atque haec coniunctio confusioque virtutum tamen a philosophis ratione quadam distinguitur. Sed ad bona praeterita redeamus. Qualem igitur hominem natura inchoavit? Cuius ad naturam apta ratio vera illa et summa lex a philosophis dicitur. Deinde dolorem quem maximum? Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali. Quae contraria sunt his, malane? Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris; Epicurei num desistunt de isdem, de quibus et ab Epicuro scriptum est et ab antiquis, ad arbitrium suum scribere? Alia quaedam dicent, credo, magna antiquorum esse peccata, quae ille veri investigandi cupidus nullo modo ferre potuerit.

Epicurei num desistunt de isdem, de quibus et ab Epicuro scriptum est et ab antiquis, ad arbitrium suum scribere? Quid ad utilitatem tantae pecuniae? Quae hic rei publicae vulnera inponebat, eadem ille sanabat. Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; Non est igitur voluptas bonum. Ut non sine causa ex iis memoriae ducta sit disciplina. Quae adhuc, Cato, a te dicta sunt, eadem, inquam, dicere posses, si sequerere Pyrrhonem aut Aristonem. Illorum vero ista ipsa quam exilia de virtutis vi! Quam tantam volunt esse, ut beatum per se efficere possit.

1. Haec igitur Epicuri non probo, inquam.
2. Fatebuntur Stoici haec omnia dicta esse praeclare, neque eam causam Zenoni desciscendi fuisse.
3. Quarum ambarum rerum cum medicinam pollicetur, luxuriae licentiam pollicetur.
4. Gracchum patrem non beatiorem fuisse quam fillum, cum alter stabilire rem publicam studuerit, alter evertere.

Qualis est igitur omnis haec, quam dico, conspiratio consensusque virtutum, tale est illud ipsum honestum, quandoquidem honestum aut ipsa virtus est aut res gesta virtute;

Quod et posse fieri intellegimus et saepe etiam videmus, et
perspicuum est nihil ad iucunde vivendum reperiri posse,
quod coniunctione tali sit aptius.

An me, inquam, nisi te audire vellem, censes haec dicturum
fuisse?

• Qua igitur re ab deo vincitur, si aeternitate non vincitur?
• Itaque hic ipse iam pridem est reiectus;
• Potius inflammat, ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur.
• Sit hoc ultimum bonorum, quod nunc a me defenditur;

Quis hoc dicit?Partim cursu et peragratione laetantur, congregatione aliae coetum quodam modo civitatis imitantur;BorkEorum enim est haec querela, qui sibi cari sunt seseque diligunt.Igitur ne dolorem quidem.Nam adhuc, meo fortasse vitio, quid ego quaeram non perspicis.BorkEgo quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim.

Dolor ergo, id est summum malum, metuetur semper, etiamsi non aderit;

Aristoteles, Xenocrates, tota illa familia non dabit, quippe qui valitudinem, vires, divitias, gloriam, multa alia bona esse dicant, laudabilia non dicant. Tum Triarius: Posthac quidem, inquit, audacius. Tum ille: Finem, inquit, interrogandi, si videtur, quod quidem ego a principio ita me malle dixeram hoc ipsum providens, dialecticas captiones. An dubium est, quin virtus ita maximam partem optineat in rebus humanis, ut reliquas obruat? Bonum incolumis acies: misera caecitas. Me ipsum esse dicerem, inquam, nisi mihi viderer habere bene cognitam voluptatem et satis firme conceptam animo atque comprehensam.Hic nihil fuit, quod quaereremus.Quid tanto concursu honestissimorum studiorum, tanto virtutum comitatu, si ea nullam ad aliam rem nisi ad voluptatem conquiruntur? Inquit, an parum disserui non verbis Stoicos a Peripateticis, sed universa re et tota sententia dissidere? Eam tum adesse, cum dolor omnis absit; Ac tamen hic mallet non dolere. Quod cum accidisset ut alter alterum necopinato videremus, surrexit statim. Quid affers, cur Thorius, cur Caius Postumius, cur omnium horum magister, Orata, non iucundissime vixerit? Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re quaeri.

At ego quem huic anteponam non audeo dicere;

Eam si varietatem diceres, intellegerem, ut etiam non dicente te intellego; Tanti autem aderant vesicae et torminum morbi, ut nihil ad eorum magnitudinem posset accedere. Ad corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers? Atqui, inquam, Cato, si istud optinueris, traducas me ad te totum licebit. Non potes ergo ista tueri, Torquate, mihi crede, si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris; Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant sententiam suam. Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio. Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda. Incommoda autem et commoda-ita enim estmata et dustmata appello-communia esse voluerunt, paria noluerunt. Atque ut ceteri dicere existimantur melius quam facere, sic hi mihi videntur facere melius quam dicere. Quam nemo umquam voluptatem appellavit, appellat; Sequitur disserendi ratio cognitioque naturae; Nam bonum ex quo appellatum sit, nescio, praepositum ex eo credo, quod praeponatur aliis. Qualis ista philosophia est, quae non interitum afferat pravitatis, sed sit contenta mediocritate vitiorum? Neque enim civitas in seditione beata esse potest nec in discordia dominorum domus; Naturales divitias dixit parabiles esse, quod parvo esset natura contenta.

Esse enim quam vellet iniquus iustus poterat inpune.

Quid nunc honeste dicit? Qui est in parvis malis. Totum autem id externum est, et quod externum, id in casu est. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Mihi quidem Homerus huius modi quiddam vidisse videatur in iis, quae de Sirenum cantibus finxerit. Quare conare, quaeso.Aliter autem vobis placet.Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Illa videamus, quae a te de amicitia dicta sunt. Primum quid tu dicis breve? Quod maxime efficit Theophrasti de beata vita liber, in quo multum admodum fortunae datur.

In omni enim arte vel studio vel quavis scientia vel in ipsa
virtute optimum quidque rarissimum est.

Cur igitur, cum de re conveniat, non malumus usitate loqui?
Quid autem dici poterit, si turpitudinem non ipsam per se
fugiendam esse statuemus, quo minus homines tenebras et
solitudinem nacti nullo dedecore se abstineant, nisi eos per
se foeditate sua turpitudo ipsa deterreat?

Alterum autem genus est magnarum verarumque virtutum, quas
appellamus voluntarias, ut prudentiam, temperantiam,
fortitudinem, iustitiam et reliquas eiusdem generis.

1. Et nunc quidem quod eam tuetur, ut de vite potissimum loquar, est id extrinsecus;
2. Scripta sane et multa et polita, sed nescio quo pacto auctoritatem oratio non habet.
3. Primum divisit ineleganter;

At vero illa, quae Peripatetici, quae Stoici dicunt, semper tibi in ore sunt in iudiciis, in senatu. Qualem igitur hominem natura inchoavit? Ea, quae dialectici nunc tradunt et docent, nonne ab illis instituta sunt aut inventa sunt? Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Ergo infelix una molestia, fellx rursus, cum is ipse anulus in praecordiis piscis inventus est? Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum. Quod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia.

Et ego: Piso, inquam, si est quisquam, qui acute in causis videre soleat quae res agatur. Itaque et manendi in vita et migrandi ratio omnis iis rebus, quas supra dixi, metienda. Tamen a proposito, inquam, aberramus. Atque ab his initiis profecti omnium virtutum et originem et progressionem persecuti sunt. Et quidem iure fortasse, sed tamen non gravissimum est testimonium multitudinis. Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum. Non igitur bene.

Share this article: