Non est enim vitium in oratione solum, sed etiam in moribus.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Cum ageremus, inquit, vitae beatum et eundem supremum diem, scribebamus haec. Bestiarum vero nullum iudicium puto. At hoc in eo M. Tantum dico, magis fuisse vestrum agere Epicuri diem natalem, quam illius testamento cavere ut ageretur. Duo Reges: constructio interrete. Virtutibus igitur rectissime mihi videris et ad consuetudinem nostrae orationis vitia posuisse contraria. Cur tantas regiones barbarorum pedibus obiit, tot maria transmisit? A mene tu?

Hoc loco discipulos quaerere videtur, ut, qui asoti esse
velint, philosophi ante fiant.

An hoc usque quaque, aliter in vita?

Atqui, inquit, si Stoicis concedis ut virtus sola, si adsit vitam efficiat beatam, concedis etiam Peripateticis. Nemo igitur esse beatus potest. Quis istud, quaeso, nesciebat? Praetereo multos, in bis doctum hominem et suavem, Hieronymum, quem iam cur Peripateticum appellem nescio. Crassus fuit, qui tamen solebat uti suo bono, ut hodie est noster Pompeius, cui recte facienti gratia est habenda; Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt. Nam diligi et carum esse iucundum est propterea, quia tutiorem vitam et voluptatem pleniorem efficit. Ita finis bonorum existit secundum naturam vivere sic affectum, ut optime is affici possit ad naturamque accommodatissime. Ergo in iis adolescentibus bonam spem esse dicemus et magnam indolem, quos suis commodis inservituros et quicquid ipsis expediat facturos arbitrabimur?

Minime vero, inquit ille, consentit.

Paulum, cum regem Persem captum adduceret, eodem flumine invectio?Sed nimis multa.Piso, familiaris noster, et alia multa et hoc loco Stoicos irridebat: Quid enim? Vadem te ad mortem tyranno dabis pro amico, ut Pythagoreus ille Siculo fecit tyranno? Quae in controversiam veniunt, de iis, si placet, disseramus. Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Id quaeris, inquam, in quo, utrum respondero, verses te huc atque illuc necesse est. Quis hoc dicit?

Quamquam ab iis philosophiam et omnes ingenuas disciplinas habemus; Stoicos roga.Post enim Chrysippum eum non sane est disputatum.Hoc uno captus Erillus scientiam summum bonum esse defendit nec rem ullam aliam per se expetendam. Putabam equidem satis, inquit, me dixisse. Quas enim kakaw Graeci appellant, vitia malo quam malitias nominare. Ad corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers? Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur. Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria.

Num igitur eum postea censes anxio animo aut sollicito fuisse?

Quod enim vituperabile est per se ipsum, id eo ipso vitium nominatum puto, vel etiam a vitio dictum vituperari. Quam multa vitiosa! summum enim bonum et malum vagiens puer utra voluptate diiudicabit, stante an movente? Quid, cum volumus nomina eorum, qui quid gesserint, nota nobis esse, parentes, patriam, multa praeterea minime necessaria? Bork Verum tamen cum de rebus grandioribus dicas, ipsae res verba rapiunt; An me, inquam, nisi te audire vellem, censes haec dicturum fuisse?

• Quod ea non occurrentia fingunt, vincunt Aristonem;
• Non est enim vitium in oratione solum, sed etiam in moribus.
• Partim cursu et peragratione laetantur, congregatione aliae coetum quodam modo civitatis imitantur;
• Ergo instituto veterum, quo etiam Stoici utuntur, hinc capiamus exordium.
• Quis Aristidem non mortuum diligit?

Hoc dictum in una re latissime patet, ut in omnibus factis
re, non teste moveamur.

Quae qui non vident, nihil umquam magnum ac cognitione
dignum amaverunt.

Idemne, quod iucunde? At negat Epicurus-hoc enim vestrum lumen estquemquam, qui honeste non vivat, iucunde posse vivere. Cenasti in vita numquam bene, cum omnia in ista Consumis squilla atque acupensere cum decimano. Quod quidem iam fit etiam in Academia. Bork Aufidio, praetorio, erudito homine, oculis capto, saepe audiebam, cum se lucis magis quam utilitatis desiderio moveri diceret. Sed erat aequius Triarium aliquid de dissensione nostra iudicare.

Erit enim instructus ad mortem contemnendam, ad exilium, ad ipsum etiam dolorem.

An est aliquid, quod te sua sponte delectet?

Itaque contra est, ac dicitis; Ampulla enim sit necne sit, quis non iure optimo irrideatur, si laboret? Nos autem non solum beatae vitae istam esse oblectationem videmus, sed etiam levamentum miseriarum. In quibus doctissimi illi veteres inesse quiddam caeleste et divinum putaverunt. Hunc igitur finem illi tenuerunt, quodque ego pluribus verbis, illi brevius secundum naturam vivere, hoc iis bonorum videbatur extremum. Sed hoc sane concedamus.Laboro autem non sine causa;Cur ad reliquos Pythagoreos, Echecratem, Timaeum, Arionem, Locros, ut, cum Socratem expressisset, adiungeret Pythagoreorum disciplinam eaque, quae Socrates repudiabat, addisceret? Quid enim tanto opus est instrumento in optimis artibus comparandis? Perfecto enim et concluso neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, si ad voluptatem omnia referantur, nihil praeterea est magnopere dicendum. Ne discipulum abducam, times. Alii rursum isdem a principiis omne officium referent aut ad voluptatem aut ad non dolendum aut ad prima illa secundum naturam optinenda. Itaque beatior Africanus cum patria illo modo loquens: Desine, Roma, tuos hostes reliquaque praeclare: Nam tibi moenimenta mei peperere labores. Obscura, inquit, quaedam esse confiteor, nec tamen ab illis ita dicuntur de industria, sed inest in rebus ipsis obscuritas.

Ita ceterorum sententiis semotis relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio. Atqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis. Quarum ambarum rerum cum medicinam pollicetur, luxuriae licentiam pollicetur. Et quidem iure fortasse, sed tamen non gravissimum est testimonium multitudinis. Ita nemo beato beatior. Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Cave putes quicquam esse verius. Et ille ridens: Video, inquit, quid agas; Oculorum, inquit Plato, est in nobis sensus acerrimus, quibus sapientiam non cernimus.

Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. An obliviscimur, quantopere in audiendo in legendoque moveamur, cum pie, cum amice, cum magno animo aliquid factum cognoscimus? Nos commodius agimus. Illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum virum, Cn. Sin eam, quam Hieronymus, ne fecisset idem, ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Et quis a Stoicis et quem ad modum diceretur, tamen ego quoque exponam, ut perspiciamus, si potuerimus, quidnam a Zenone novi sit allatum. Praeterea et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore. Minime vero probatur huic disciplinae, de qua loquor, aut iustitiam aut amicitiam propter utilitates adscisci aut probari. Deprehensus omnem poenam contemnet.

Sed id ne cogitari quidem potest quale sit, ut non repugnet ipsum sibi.Utilitatis causa amicitia est quaesita.Itaque ab his ordiamur. Fortitudinis quaedam praecepta sunt ac paene leges, quae effeminari virum vetant in dolore. Bork Venit ad extremum; Quonam modo? Hic ego: Pomponius quidem, inquam, noster iocari videtur, et fortasse suo iure. Non igitur de improbo, sed de callido improbo quaerimus, qualis Q.

In motu et in statu corporis nihil inest, quod animadvertendum esse ipsa natura iudicet? Putabam equidem satis, inquit, me dixisse. Habent enim et bene longam et satis litigiosam disputationem. Non igitur potestis voluptate omnia dirigentes aut tueri aut retinere virtutem. Se dicere inter honestum et turpe nimium quantum, nescio quid inmensum, inter ceteras res nihil omnino interesse. Quam tu ponis in verbis, ego positam in re putabam. Nec enim figura corporis nec ratio excellens ingenii humani significat ad unam hanc rem natum hominem, ut frueretur voluptatibus. Quae fere omnia appellantur uno ingenii nomine, easque virtutes qui habent, ingeniosi vocantur. Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Quarum ambarum rerum cum medicinam pollicetur, luxuriae licentiam pollicetur. Satis est ad hoc responsum. Nemo enim est, qui aliter dixerit quin omnium naturarum simile esset id, ad quod omnia referrentur, quod est ultimum rerum appetendarum. Quare attendo te studiose et, quaecumque rebus iis, de quibus hic sermo est, nomina inponis, memoriae mando; Quae cum ita sint, effectum est nihil esse malum, quod turpe non sit.

BorkSin eam, quam Hieronymus, ne fecisset idem, ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Quis est enim aut quotus quisque, cui, mora cum adpropinquet, non refugiat timido sanguen átque exalbescát metu? Quae enim adhuc protulisti, popularia sunt, ego autem a te elegantiora desidero. Equidem soleo etiam quod uno Graeci, si aliter non possum, idem pluribus verbis exponere. Quid igitur, inquit, eos responsuros putas? Idque testamento cavebit is, qui nobis quasi oraculum ediderit nihil post mortem ad nos pertinere? Ita fit ut, quanta differentia est in principiis naturalibus, tanta sit in finibus bonorum malorumque dissimilitudo.

Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant.

Quae enim adhuc protulisti, popularia sunt, ego autem a te elegantiora desidero. Ex quo illud efficitur, qui bene cenent omnis libenter cenare, qui libenter, non continuo bene. Quid ergo hoc loco intellegit honestum? Non enim solum Torquatus dixit quid sentiret, sed etiam cur. Res enim fortasse verae, certe graves, non ita tractantur, ut debent, sed aliquanto minutius. Collatio igitur ista te nihil iuvat. Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere? Qui igitur convenit ab alia voluptate dicere naturam proficisci, in alia summum bonum ponere?

Utram tandem linguam nescio?

Quis istud possit, inquit, negare? Quid, si non modo utilitatem tibi nullam afferet, sed iacturae rei familiaris erunt faciendae, labores suscipiendi, adeundum vitae periculum? Quare, quoniam de primis naturae commodis satis dietum est nunc de maioribus consequentibusque videamus. Refert tamen, quo modo. Sin tantum modo ad indicia veteris memoriae cognoscenda, curiosorum. Addo etiam illud, multa iam mihi dare signa puerum et pudoris et ingenii, sed aetatem vides. Itaque ne iustitiam quidem recte quis dixerit per se ipsam optabilem, sed quia iucunditatis vel plurimum afferat. Non enim ipsa genuit hominem, sed accepit a natura inchoatum. Quicquid enim a sapientia proficiscitur, id continuo debet expletum esse omnibus suis partibus; Sed quid sentiat, non videtis.

Non igitur bene.Virtutis, magnitudinis animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet.Praeclare hoc quidem.Hoc loco discipulos quaerere videtur, ut, qui asoti esse velint, philosophi ante fiant.BorkNam Metrodorum non puto ipsum professum, sed, cum appellaretur ab Epicuro, repudiare tantum beneficium noluisse;BorkInde sermone vario sex illa a Dipylo stadia confecimus.

Et hercule-fatendum est enim, quod sentio -mirabilis est apud illos contextus rerum.

Itaque ut quisque optime natus institutusque est, esse omnino nolit in vita, si gerendis negotiis orbatus possit paratissimis vesci voluptatibus. Quid igitur, inquit, eos responsuros putas? Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro voluit afferre sententiam. Virtutis, magnitudinis animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet.

• Illa tamen simplicia, vestra versuta.
• Cur igitur easdem res, inquam, Peripateticis dicentibus verbum nullum est, quod non intellegatur?

Quis est, qui non oderit libidinosam, protervam adolescentiam?

Itaque e contrario moderati aequabilesque habitus, affectiones ususque corporis apti esse ad naturam videntur. Illo enim addito iuste fit recte factum, per se autem hoc ipsum reddere in officio ponitur. Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? Quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chryippo.

1. Sin tantum modo ad indicia veteris memoriae cognoscenda, curiosorum.
2. Ex quo illud efficitur, qui bene cenent omnis libenter cenare, qui libenter, non continuo bene.
3. Tecum optime, deinde etiam cum mediocri amico.

Explanetur igitur.His singulis copiose responderi solet, sed quae perspicua sunt longa esse non debent.Paria sunt igitur.Ut optime, secundum naturam affectum esse possit.BorkQuod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia.Quid iudicant sensus?Quod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia.

Videsne, ut haec concinant? Huius, Lyco, oratione locuples, rebus ipsis ielunior. Is es profecto tu. At enim sequor utilitatem. Quid est igitur, inquit, quod requiras? Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Hic Speusippus, hic Xenocrates, hic eius auditor Polemo, cuius illa ipsa sessio fuit, quam videmus. Nam si beatus umquam fuisset, beatam vitam usque ad illum a Cyro extructum rogum pertulisset. Qui cum praetor quaestionem inter sicarios exercuisset, ita aperte cepit pecunias ob rem iudicandam, ut anno proximo P.

Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Quarum ambarum rerum cum medicinam pollicetur, luxuriae licentiam pollicetur. Sed quod proximum fuit non vidit. Bork Atque his de rebus et splendida est eorum et illustris oratio. Sed quoniam et advesperascit et mihi ad villam revertendum est, nunc quidem hactenus; Quae cum essent dicta, discessimus. Hoc ipsum elegantius poni meliusque potuit.Et quidem, inquit, vehementer errat;Hanc in motu voluptatem -sic enim has suaves et quasi dulces voluptates appellat-interdum ita extenuat, ut M. Indicant pueri, in quibus ut in speculis natura cernitur. Quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chryippo. De malis autem et bonis ab iis animalibus, quae nondum depravata sint, ait optime iudicari.

An haec ab eo non dicuntur?

Alterum significari idem, ut si diceretur, officia media omnia aut pleraque servantem vivere. At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, quicum occulta omnia? Ita multo sanguine profuso in laetitia et in victoria est mortuus. At iam decimum annum in spelunca iacet. Stulti autem malorum memoria torquentur, sapientes bona praeterita grata recordatione renovata delectant. Nobis enim ista quaesita, a nobis descripta, notata, praecepta sunt, omniumque rerum publicarum reetionis genera, status, mutationes, leges etiam et instituta ac mores civitatum perscripsimus. Hoc autem tempore, etsi multa in omni parte Athenarum sunt in ipsis locis indicia summorum virorum, tamen ego illa moveor exhedra. Utram tandem linguam nescio? Stuprata per vim Lucretia a regis filio testata civis se ipsa interemit.

Summus dolor plures dies manere non potest?

Primum cur ista res digna odio est, nisi quod est turpis? Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; Quo studio Aristophanem putamus aetatem in litteris duxisse? At miser, si in flagitiosa et vitiosa vita afflueret voluptatibus. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Atque ut reliqui fures earum rerum, quas ceperunt, signa commutant, sic illi, ut sententiis nostris pro suis uterentur, nomina tamquam rerum notas mutaverunt. Bestiarum vero nullum iudicium puto. Sed in rebus apertissimis nimium longi sumus. Est igitur officium eius generis, quod nec in bonis ponatur nec in contrariis. Non enim in ipsa sapientia positum est beatum esse, sed in iis rebus, quas sapientia comparat ad voluptatem. Aderamus nos quidem adolescentes, sed multi amplissimi viri, quorum nemo censuit plus Fadiae dandum, quam posset ad eam lege Voconia pervenire.

1. Nihilne est in his rebus, quod dignum libero aut indignum esse ducamus?
2. Ita fit cum gravior, tum etiam splendidior oratio.
3. Igitur neque stultorum quisquam beatus neque sapientium non beatus.
4. Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat.

Nos commodius agimus.Istius modi autem res dicere ornate velle puerile est, plane autem et perspicue expedire posse docti et intellegentis viri. Vide ne ista sint Manliana vestra aut maiora etiam, si imperes quod facere non possim. Iam illud quale tandem est, bona praeterita non effluere sapienti, mala meminisse non oportere? Nihil opus est exemplis hoc facere longius. Maximeque eos videre possumus res gestas audire et legere velle, qui a spe gerendi absunt confecti senectute. Quorum fuit haec institutio, in qua animadvertas velim quid mutandum putes nec expectes, dum ad omnia dicam, quae a te dicta sunt; Et summatim quidem haec erant de corpore animoque dicenda, quibus quasi informatum est quid hominis natura postulet. Iubet igitur nos Pythius Apollo noscere nosmet ipsos. Ne vitationem quidem doloris ipsam per se quisquam in rebus expetendis putavit, nisi etiam evitare posset. Ut ad minora veniam, mathematici, poëtae, musici, medici denique ex hac tamquam omnium artificum officina profecti sunt. Quod si ita est, sequitur id ipsum, quod te velle video, omnes semper beatos esse sapientes. Atque ut ceteri dicere existimantur melius quam facere, sic hi mihi videntur facere melius quam dicere.

Piso igitur hoc modo, vir optimus tuique, ut scis, amantissimus.

Itaque quantum adiit periculum! ad honestatem enim illum omnem conatum suum referebat, non ad voluptatem. Paulum, cum regem Persem captum adduceret, eodem flumine invectio? Sed ad bona praeterita redeamus. Te enim iudicem aequum puto, modo quae dicat ille bene noris. Sumenda potius quam expetenda. Nihilo beatiorem esse Metellum quam Regulum. Quae quidem res efficit, ne necesse sit isdem de rebus semper quasi dictata decantare neque a commentariolis suis discedere. Te ipsum, dignissimum maioribus tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P. At enim hic etiam dolore. Iam in altera philosophiae parte. Satisne vobis videor pro meo iure in vestris auribus commentatus? Istius modi autem res dicere ornate velle puerile est, plane autem et perspicue expedire posse docti et intellegentis viri.

Maximus dolor, inquit, brevis est. His similes sunt omnes, qui virtuti student levantur vitiis, levantur erroribus, nisi forte censes Ti. Itaque mihi non satis videmini considerare quod iter sit naturae quaeque progressio. Fatebuntur Stoici haec omnia dicta esse praeclare, neque eam causam Zenoni desciscendi fuisse. Quod cum accidisset ut alter alterum necopinato videremus, surrexit statim. Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta. Suo genere perveniant ad extremum; Cumque ipsa virtus efficiat ita beatam vitam, ut beatior esse non possit, tamen quaedam deesse sapientibus tum, cum sint beatissimi;

Quod quoniam in quo sit magna dissensio est, Carneadea nobis adhibenda divisio est, qua noster Antiochus libenter uti solet.

Sed nimis multa.Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio.Idem adhuc;Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere?

Hic ego: Pomponius quidem, inquam, noster iocari videtur, et fortasse suo iure. Paria sunt igitur. Obsecro, inquit, Torquate, haec dicit Epicurus? Quid enim dicis omne animal, simul atque sit ortum, applicatum esse ad se diligendum esseque in se conservando occupatum? Utrum igitur percurri omnem Epicuri disciplinam placet an de una voluptate quaeri, de qua omne certamen est? Et tamen ego a philosopho, si afferat eloquentiam, non asperner, si non habeat, non admodum flagitem. Bork

ALIO MODO.Nam adhuc, meo fortasse vitio, quid ego quaeram non perspicis.Ille incendat?Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam.Reguli reiciendam;Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam;Bonum patria: miserum exilium.Quid de Platone aut de Democrito loquar?BorkEt ille ridens: Video, inquit, quid agas;BorkImmo vero, inquit, ad beatissime vivendum parum est, ad beate vero satis.

1. Potius inflammat, ut coercendi magis quam dedocendi esse videantur.
2. Atqui eorum nihil est eius generis, ut sit in fine atque extrerno bonorum.
3. Quis non odit sordidos, vanos, leves, futtiles?

Ex quo intellegitur, quoniam se ipsi omnes natura diligant, tam insipientem quam sapientem sumpturum, quae secundum naturam sint, reiecturumque contraria. Quid interest, nisi quod ego res notas notis verbis appello, illi nomina nova quaerunt, quibus idem dicant? Oratio me istius philosophi non offendit; Itaque his sapiens semper vacabit. Si enim non fuit eorum iudicii, nihilo magis hoc non addito illud est iudicatum-. Tanti autem aderant vesicae et torminum morbi, ut nihil ad eorum magnitudinem posset accedere.

Quae quidem res efficit, ne necesse sit isdem de rebus semper quasi dictata decantare neque a commentariolis suis discedere.

• In eo enim positum est id, quod dicimus esse expetendum.
• Si enim Zenoni licuit, cum rem aliquam invenisset inusitatam, inauditum quoque ei rei nomen inponere, cur non liceat Catoni?
• Huius, Lyco, oratione locuples, rebus ipsis ielunior.
• Tu autem negas fortem esse quemquam posse, qui dolorem malum putet.
• Non est igitur voluptas bonum.
• Praeteritis, inquit, gaudeo.

Hoc positum in Phaedro a Platone probavit Epicurus sensitque
in omni disputatione id fieri oportere.

Sic consequentibus vestris sublatis prima tolluntur.

• Quae in controversiam veniunt, de iis, si placet, disseramus.
• Quae si potest singula consolando levare, universa quo modo sustinebit?

1. Nec tamen ille erat sapiens quis enim hoc aut quando aut ubi aut unde?
2. Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam;
3. Sin aliud quid voles, postea.
4. Quae enim adhuc protulisti, popularia sunt, ego autem a te elegantiora desidero.
5. Nisi enim id faceret, cur Plato Aegyptum peragravit, ut a sacerdotibus barbaris numeros et caelestia acciperet?

• Quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget.
• Sin dicit obscurari quaedam nec apparere, quia valde parva sint, nos quoque concedimus;
• Bonum incolumis acies: misera caecitas.
• Haec quo modo conveniant, non sane intellego.
• Nos cum te, M.

1. Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere?
2. Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris.
3. Animum autem reliquis rebus ita perfecit, ut corpus;
4. Itaque contra est, ac dicitis;

Cenasti in vita numquam bene, cum omnia in ista Consumis squilla atque acupensere cum decimano. Haec quo modo conveniant, non sane intellego. Haec bene dicuntur, nec ego repugno, sed inter sese ipsa pugnant. Sint ista Graecorum; Atqui reperies, inquit, in hoc quidem pertinacem; Quis est enim aut quotus quisque, cui, mora cum adpropinquet, non refugiat timido sanguen átque exalbescát metu?

Utrum igitur tibi litteram videor an totas paginas commovere?

Quamquam id quidem licebit iis existimare, qui legerint. Quorum altera prosunt, nocent altera. Memini vero, inquam;Quippe: habes enim a rhetoribus;Omnibus enim artibus volumus attributam esse eam, quae communis appellatur prudentia, quam omnes, qui cuique artificio praesunt, debent habere. Quid enim dicis omne animal, simul atque sit ortum, applicatum esse ad se diligendum esseque in se conservando occupatum? Et certamen honestum et disputatio splendida! omnis est enim de virtutis dignitate contentio. Vide, quaeso, rectumne sit.

Non potes ergo ista tueri, Torquate, mihi crede, si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris;

Quis enim confidit semper sibi illud stabile et firmum permansurum, quod fragile et caducum sit? Sin autem est in ea, quod quidam volunt, nihil impedit hanc nostram comprehensionem summi boni. Ita redarguitur ipse a sese, convincunturque scripta eius probitate ipsius ac moribus. Verum esto: verbum ipsum voluptatis non habet dignitatem, nec nos fortasse intellegimus. Sed ad illum redeo. Immo sit sane nihil melius, inquam-nondum enim id quaero-, num propterea idem voluptas est, quod, ut ita dicam, indolentia? Nos quidem Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil habemus. Sedulo, inquam, faciam. Cognitio autem haec est una nostri, ut vim corporis animique norimus sequamurque eam vitam, quae rebus iis ipsis perfruatur. An ne hoc quidem Peripateticis concedis, ut dicant omnium bonorum virorum, id est sapientium omnibusque virtutibus ornatorum, vitam omnibus partibus plus habere semper boni quam mali? Ita multo sanguine profuso in laetitia et in victoria est mortuus. Non enim, si malum est dolor, carere eo malo satis est ad bene vivendum.

Nam sunt et in animo praecipua quaedam et in corpore, quae
cum leviter agnovit, tum discernere incipit, ut ea, quae
prima data sunt natura, appetat asperneturque contraria.

Tollit definitiones, nihil de dividendo ac partiendo docet,
non quo modo efficiatur concludaturque ratio tradit, non qua
via captiosa solvantur ambigua distinguantur ostendit;
Cur iustitia laudatur?Hic quoque suus est de summoque bono dissentiens dici vere Peripateticus non potest.Murenam te accusante defenderem.Illa videamus, quae a te de amicitia dicta sunt.Magna laus.Igitur neque stultorum quisquam beatus neque sapientium non beatus.Avaritiamne minuis?Ut scias me intellegere, primum idem esse dico voluptatem, quod ille don.

Est enim mihi magnae curae-quamquam hoc quidem proprium tuum munus est-, ut ita erudiatur, ut et patri et Caepioni nostro et tibi tam propinquo respondeat.

Quid est, quod ab ea absolvi et perfici debeat?

Quo studio Aristophanem putamus aetatem in litteris duxisse? At ille non pertimuit saneque fidenter: Istis quidem ipsis verbis, inquit; Memini me adesse P. Huic ego, si negaret quicquam interesse ad beate vivendum quali uteretur victu, concederem, laudarem etiam; Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum. Fatebuntur Stoici haec omnia dicta esse praeclare, neque eam causam Zenoni desciscendi fuisse. An potest cupiditas finiri? Intrandum est igitur in rerum naturam et penitus quid ea postulet pervidendum; Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt. Sed ad bona praeterita redeamus.

Te ipsum, dignissimum maioribus tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P.

Quod iam a me expectare noli. Ergo in eadem voluptate eum, qui alteri misceat mulsum ipse non sitiens, et eum, qui illud sitiens bibat? Putabam equidem satis, inquit, me dixisse. Ut nemo dubitet, eorum omnia officia quo spectare, quid sequi, quid fugere debeant? Iam argumenti ratione conclusi caput esse faciunt ea, quae perspicua dicunt, deinde ordinem sequuntur, tum, quid verum sit in singulis, extrema conclusio est. Quorum sine causa fieri nihil putandum est.

Et tamen quid attinet luxuriosis ullam exceptionem dari aut
fingere aliquos, qui, cum luxuriose viverent, a summo
philosopho non reprehenderentur eo nomine dumtaxat, cetera
caverent?

Magno hic ingenio, sed res se tamen sic habet, ut nimis
imperiosi philosophi sit vetare meminisse.

Share this article: