Quod autem satis est, eo quicquid accessit, nimium est;

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Quid dubitas igitur mutare principia naturae? Possumusne ergo in vita summum bonum dicere, cum id ne in cena quidem posse videamur? Sed ea mala virtuti magnitudine obruebantur. Iam quae corporis sunt, ea nec auctoritatem cum animi partibus, comparandam et cognitionem habent faciliorem. Non igitur potestis voluptate omnia dirigentes aut tueri aut retinere virtutem. Duo Reges: constructio interrete. Aut etiam, ut vestitum, sic sententiam habeas aliam domesticam, aliam forensem, ut in fronte ostentatio sit, intus veritas occultetur? Addo etiam illud, multa iam mihi dare signa puerum et pudoris et ingenii, sed aetatem vides. Quare attende, quaeso. Haec qui audierit, ut ridere non curet, discedet tamen nihilo firmior ad dolorem ferendum, quam venerat.

Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; Hoc non est positum in nostra actione. Illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum virum, Cn. Mihi vero, inquit, placet agi subtilius et, ut ipse dixisti, pressius. Igitur neque stultorum quisquam beatus neque sapientium non beatus. Quid iudicant sensus? Huius, Lyco, oratione locuples, rebus ipsis ielunior. Huius, Lyco, oratione locuples, rebus ipsis ielunior. Scaevolam M. Bork Hoc ille tuus non vult omnibusque ex rebus voluptatem quasi mercedem exigit.

Ista similia non sunt, Cato, in quibus quamvis multum
processeris tamen illud in eadem causa est, a quo abesse
velis, donec evaseris;

Ego vero volo in virtute vim esse quam maximam;

Est tamen ea secundum naturam multoque nos ad se expetendam magis hortatur quam superiora omnia. Ne in odium veniam, si amicum destitero tueri. Eademne, quae restincta siti? Falli igitur possumus. Atque ita re simpliciter primo collocata reliqua subtilius persequentes corporis bona facilem quandam rationem habere censebant; At ille non pertimuit saneque fidenter: Istis quidem ipsis verbis, inquit; Qui-vere falsone, quaerere mittimus-dicitur oculis se privasse; Parvi enim primo ortu sic iacent, tamquam omnino sine animo sint. Ergo infelix una molestia, fellx rursus, cum is ipse anulus in praecordiis piscis inventus est? Sed tamen enitar et, si minus multa mihi occurrent, non fugiam ista popularia. Ut enim consuetudo loquitur, id solum dicitur honestum, quod est populari fama gloriosum. Quoniamque non dubium est quin in iis, quae media dicimus, sit aliud sumendum, aliud reiciendum, quicquid ita fit aut dicitur, omne officio continetur.

• Et certamen honestum et disputatio splendida! omnis est enim de virtutis dignitate contentio.
• Ut nemo dubitet, eorum omnia officia quo spectare, quid sequi, quid fugere debeant?

Si longus, levis;Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest.Tu quidem reddes;Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides.

Quid, cum fictas fabulas, e quibus utilitas nulla elici potest, cum voluptate legimus?

Quod eo liquidius faciet, si perspexerit rerum inter eas verborumne sit controversia. Erit enim instructus ad mortem contemnendam, ad exilium, ad ipsum etiam dolorem. Mihi quidem Homerus huius modi quiddam vidisse videatur in iis, quae de Sirenum cantibus finxerit. Numquam facies. Praeclarae mortes sunt imperatoriae; Ergo infelix una molestia, fellx rursus, cum is ipse anulus in praecordiis piscis inventus est? Nec enim, dum metuit, iustus est, et certe, si metuere destiterit, non erit; De quibus etsi a Chrysippo maxime est elaboratum, tamen a Zenone minus multo quam ab antiquis; At negat Epicurus-hoc enim vestrum lumen estquemquam, qui honeste non vivat, iucunde posse vivere. Familiares nostros, credo, Sironem dicis et Philodemum, cum optimos viros, tum homines doctissimos.

• Et homini, qui ceteris animantibus plurimum praestat, praecipue a natura nihil datum esse dicemus?
• Sint modo partes vitae beatae.
• Sin dicit obscurari quaedam nec apparere, quia valde parva sint, nos quoque concedimus;
• Aliud est enim poëtarum more verba fundere, aliud ea, quae dicas, ratione et arte distinguere.
• Scripta sane et multa et polita, sed nescio quo pacto auctoritatem oratio non habet.

Nam libero tempore, cum soluta nobis est eligendi optio, cumque nihil impedit, quo minus id, quod maxime placeat, facere possimus, omnis voluptas assumenda est, omnis dolor repellendus.

Rhetorice igitur, inquam, nos mavis quam dialectice disputare?

Tum Lucius: Mihi vero ista valde probata sunt, quod item fratri puto. Res enim concurrent contrariae. Stoici autem, quod finem bonorum in una virtute ponunt, similes sunt illorum; Suo enim quisque studio maxime ducitur. Sed haec ab Antiocho, familiari nostro, dicuntur multo melius et fortius, quam a Stasea dicebantur. Aliena dixit in physicis nec ea ipsa, quae tibi probarentur; Videmus igitur ut conquiescere ne infantes quidem possint.

Cum praesertim illa perdiscere ludus esset. Quacumque enim ingredimur, in aliqua historia vestigium ponimus. Non elogia monimentorum id significant, velut hoc ad portam: Hunc unum plurimae consentiunt gentes populi primarium fuisse virum. Quam multa vitiosa! summum enim bonum et malum vagiens puer utra voluptate diiudicabit, stante an movente? Aliter enim explicari, quod quaeritur, non potest. Verum tamen cum de rebus grandioribus dicas, ipsae res verba rapiunt; Quae cum dixisset, finem ille. Quid autem habent admirationis, cum prope accesseris?

BorkAn est aliquid, quod te sua sponte delectet?Quae sequuntur igitur?Atqui iste locus est, Piso, tibi etiam atque etiam confirmandus, inquam;Equidem e Cn.Sin tantum modo ad indicia veteris memoriae cognoscenda, curiosorum.BorkSin laboramus, quis est, qui alienae modum statuat industriae?

Varietates autem iniurasque fortunae facile veteres philosophorum praeceptis instituta vita superabat. Quae diligentissime contra Aristonem dicuntur a Chryippo. Quamquam ex omnibus philosophis Stoici plurima novaverunt, Zenoque, eorum princeps, non tam rerum inventor fuit quam verborum novorum. Si verbum sequimur, primum longius verbum praepositum quam bonum. Quamquam te quidem video minime esse deterritum. Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Vitiosum est enim in dividendo partem in genere numerare. Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam.

Invidiosum nomen est, infame, suspectum. Possumusne ergo in vita summum bonum dicere, cum id ne in cena quidem posse videamur? Zenonis est, inquam, hoc Stoici. Quamquam non negatis nos intellegere quid sit voluptas, sed quid ille dicat. Restincta enim sitis stabilitatem voluptatis habet, inquit, illa autem voluptas ipsius restinctionis in motu est. Tum mihi Piso: Quid ergo? Age nunc isti doceant, vel tu potius quis enim ista melius? Scisse enim te quis coarguere possit? Gerendus est mos, modo recte sentiat. Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere. Theophrastus mediocriterne delectat, cum tractat locos ab Aristotele ante tractatos? De malis autem et bonis ab iis animalibus, quae nondum depravata sint, ait optime iudicari.

• Atque haec ita iustitiae propria sunt, ut sint virtutum reliquarum communia.
• Ita ceterorum sententiis semotis relinquitur non mihi cum Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio.
• Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta.
• Et quidem iure fortasse, sed tamen non gravissimum est testimonium multitudinis.

Satis est tibi in te, satis in legibus, satis in mediocribus amicitiis praesidii.

Idne consensisse de Calatino plurimas gentis arbitramur, primarium populi fuisse, quod praestantissimus fuisset in conficiendis voluptatibus? Perfecto enim et concluso neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, si ad voluptatem omnia referantur, nihil praeterea est magnopere dicendum. Numquam hoc ita defendit Epicurus neque Metrodorus aut quisquam eorum, qui aut saperet aliquid aut ista didicisset. Commentarios quosdam, inquam, Aristotelios, quos hic sciebam esse, veni ut auferrem, quos legerem, dum essem otiosus; Num igitur utiliorem tibi hunc Triarium putas esse posse, quam si tua sint Puteolis granaria? Idem fecisset Epicurus, si sententiam hanc, quae nunc Hieronymi est, coniunxisset cum Aristippi vetere sententia. Sin est etiam corpus, ista explanatio naturae nempe hoc effecerit, ut ea, quae ante explanationem tenebamus, relinquamus. Hoc dixerit potius Ennius: Nimium boni est, cui nihil est mali. Hoc mihi cum tuo fratre convenit. Non potes ergo ista tueri, Torquate, mihi crede, si te ipse et tuas cogitationes et studia perspexeris; Facit enim ille duo seiuncta ultima bonorum, quae ut essent vera, coniungi debuerunt; Qualis ista philosophia est, quae non interitum afferat pravitatis, sed sit contenta mediocritate vitiorum? Eiuro, inquit adridens, iniquum, hac quidem de re; Expressa vero in iis aetatibus, quae iam confirmatae sunt.

Laelius clamores sofòw ille so lebat Edere compellans gumias ex ordine nostros. Sed quot homines, tot sententiae; Aliter enim nosmet ipsos nosse non possumus. Quod equidem non reprehendo; Cognitio autem haec est una nostri, ut vim corporis animique norimus sequamurque eam vitam, quae rebus iis ipsis perfruatur. Nos grave certamen belli clademque tenemus, Graecia quam Troiae divino numine vexit, Omniaque e latis rerum vestigia terris. Vide ne ista sint Manliana vestra aut maiora etiam, si imperes quod facere non possim. Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest. Est autem a te semper dictum nec gaudere quemquam nisi propter corpus nec dolere.Hoc loco tenere se Triarius non potuit.Atque etiam ad iustitiam colendam, ad tuendas amicitias et reliquas caritates quid natura valeat haec una cognitio potest tradere. -delector enim, quamquam te non possum, ut ais, corrumpere, delector, inquam, et familia vestra et nomine.

• Profectus in exilium Tubulus statim nec respondere ausus;
• Beatus autem esse in maximarum rerum timore nemo potest.
• Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim.
• Duarum enim vitarum nobis erunt instituta capienda.

Quippe, inquieta cum tam docuerim gradus istam rem non habere quam virtutem, in qua sit ipsum etíam beatum.

Illud vero minime consectarium, sed in primis hebes, illorum
scilicet, non tuum, gloriatione dignam esse beatam vitam,
quod non possit sine honestate contingere, ut iure quisquam
glorietur.

Quae iam oratio non a philosopho aliquo, sed a censore
opprimenda est.
Quid adiuvas?Ex quo, id quod omnes expetunt, beate vivendi ratio inveniri et comparari potest.Sed fortuna fortis;Hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signum absolvere.Quid enim?Idemque diviserunt naturam hominis in animum et corpus.BorkConsequatur summas voluptates non modo parvo, sed per me nihilo, si potest;

Vos autem cum perspicuis dubia debeatis illustrare, dubiis perspicua conamini tollere. Qua ex cognitione facilior facta est investigatio rerum occultissimarum. Quid est igitur, inquit, quod requiras? Itaque homo in primis ingenuus et gravis, dignus illa familiaritate Scipionis et Laelii, Panaetius, cum ad Q. Bork Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis; Haec quo modo conveniant, non sane intellego. Cave putes quicquam esse verius. Quamquam haec quidem praeposita recte et reiecta dicere licebit. An tu me de L. Virtutibus igitur rectissime mihi videris et ad consuetudinem nostrae orationis vitia posuisse contraria. Summum ením bonum exposuit vacuitatem doloris;

De quibus cupio scire quid sentias.

Modo etiam paulum ad dexteram de via declinavi, ut ad Pericli sepulcrum accederem. Parvi enim primo ortu sic iacent, tamquam omnino sine animo sint.Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis;Sedulo, inquam, faciam. Aeque enim contingit omnibus fidibus, ut incontentae sint. Ut aliquid scire se gaudeant? Experiamur igitur, inquit, etsi habet haec Stoicorum ratio difficilius quiddam et obscurius.

Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim.

Certe nihil nisi quod possit ipsum propter se iure laudari. Sit enim idem caecus, debilis. Num igitur dubium est, quin, si in re ipsa nihil peccatur a superioribus, verbis illi commodius utantur?Sed erat aequius Triarium aliquid de dissensione nostra iudicare.Servari enim iustitia nisi a forti viro, nisi a sapiente non potest. Quid in isto egregio tuo officio et tanta fide-sic enim existimo-ad corpus refers? Aderamus nos quidem adolescentes, sed multi amplissimi viri, quorum nemo censuit plus Fadiae dandum, quam posset ad eam lege Voconia pervenire. Cum audissem Antiochum, Brute, ut solebam, cum M. Nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat vivere. Quibus autem in rebus tanta obscuratio non fit, fieri tamen potest, ut id ipsum, quod interest, non sit magnum. Quid, de quo nulla dissensio est? Qualem igitur hominem natura inchoavit?

Sed in rebus apertissimis nimium longi sumus.

Non est igitur voluptas bonum. Ita finis bonorum existit secundum naturam vivere sic affectum, ut optime is affici possit ad naturamque accommodatissime. At quicum ioca seria, ut dicitur, quicum arcana, quicum occulta omnia? Zenonis est, inquam, hoc Stoici. Ergo et avarus erit, sed finite, et adulter, verum habebit modum, et luxuriosus eodem modo. Si enim ad populum me vocas, eum. Primum enim, si vera sunt ea, quorum recordatione te gaudere dicis, hoc est, si vera sunt tua scripta et inventa, gaudere non potes. Unum est sine dolore esse, alterum cum voluptate.

Bork An vero displicuit ea, quae tributa est animi virtutibus tanta praestantia? In sapientem solum cadit, isque finis bonorum, ut ab ipsis Stoicis scriptum videmus, a Xenocrate atque ab Aristotele constitutus est. Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere?Nam Pyrrho, Aristo, Erillus iam diu abiecti.Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat. At ego quem huic anteponam non audeo dicere; Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. Nam si +omnino nos+ neglegemus, in Aristonea vitia incidemus et peccata obliviscemurque quae virtuti ipsi principia dederimus;

Tria genera bonorum;

Itaque quantum adiit periculum! ad honestatem enim illum omnem conatum suum referebat, non ad voluptatem. Eaedem res maneant alio modo. Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro de laude amicitiae dicta sunt. Si vero id etiam explanare velles apertiusque diceres nihil eum fecisse nisi voluptatis causa, quo modo eum tandem laturum fuisse existimas? Et ego: Piso, inquam, si est quisquam, qui acute in causis videre soleat quae res agatur. Quis non odit sordidos, vanos, leves, futtiles? Quaerimus enim finem bonorum.

Si quicquam extra virtutem habeatur in bonis.

Atque ut ceteri dicere existimantur melius quam facere, sic hi mihi videntur facere melius quam dicere. Tum Piso: Atqui, Cicero, inquit, ista studia, si ad imitandos summos viros spectant, ingeniosorum sunt; Quae est igitur causa istarum angustiarum? Nonne odio multos dignos putamus, qui quodam motu aut statu videntur naturae legem et modum contempsisse? Bork Addo etiam illud, multa iam mihi dare signa puerum et pudoris et ingenii, sed aetatem vides. Totum autem id externum est, et quod externum, id in casu est. Nummus in Croesi divitiis obscuratur, pars est tamen divitiarum. Quibus natura iure responderit non esse verum aliunde finem beate vivendi, a se principia rei gerendae peti; Nunc dicam de voluptate, nihil scilicet novi, ea tamen, quae te ipsum probaturum esse confidam.

1. Conferam avum tuum Drusum cum C.
2. Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum;
3. Nam neque virtute retinetur ille in vita, nec iis, qui sine virtute sunt, mors est oppetenda.
4. Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam.
5. Quod si ita sit, cur opera philosophiae sit danda nescio.
6. Tanti autem aderant vesicae et torminum morbi, ut nihil ad eorum magnitudinem posset accedere.

Quasi ego id curem, quid ille aiat aut neget. Amicitiae vero locus ubi esse potest aut quis amicus esse cuiquam, quem non ipsum amet propter ipsum? Quo tandem modo? Poterat autem inpune; Faceres tu quidem, Torquate, haec omnia; Quodsi, ne quo incommodo afficiare, non relinques amicum, tamen, ne sine fructu alligatus sis, ut moriatur optabis. Quid tanto concursu honestissimorum studiorum, tanto virtutum comitatu, si ea nullam ad aliam rem nisi ad voluptatem conquiruntur? Quid igitur dubitamus in tota eius natura quaerere quid sit effectum?Sed fac ista esse non inportuna;Quamquam id quidem licebit iis existimare, qui legerint. Quorum sine causa fieri nihil putandum est. In primo enim ortu inest teneritas ac mollitia quaedam, ut nec res videre optimas nec agere possint.

Obsecro, inquit, Torquate, haec dicit Epicurus?

Hoc autem tempore, etsi multa in omni parte Athenarum sunt in ipsis locis indicia summorum virorum, tamen ego illa moveor exhedra. Homines optimi non intellegunt totam rationem everti, si ita res se habeat. Id enim ille summum bonum eu)qumi/an et saepe a)qambi/an appellat, id est animum terrore liberum. Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis? Quo tandem modo? Itaque e contrario moderati aequabilesque habitus, affectiones ususque corporis apti esse ad naturam videntur. In schola desinis. Potius ergo illa dicantur: turpe esse, viri non esse debilitari dolore, frangi, succumbere. Hoc dictum in una re latissime patet, ut in omnibus factis re, non teste moveamur. Bork Quo modo autem optimum, si bonum praeterea nullum est? Quae cum dixisset, finem ille. Teneo, inquit, finem illi videri nihil dolere. Praeterea sublata cognitione et scientia tollitur omnis ratio et vitae degendae et rerum gerendarum.

1. Ego vero isti, inquam, permitto.
2. Inquit, respondet: Quia, nisi quod honestum est, nullum est aliud bonum! Non quaero iam verumne sit;
3. Quo studio cum satiari non possint, omnium ceterarum rerum obliti níhil abiectum, nihil humile cogitant;
4. Sin laboramus, quis est, qui alienae modum statuat industriae?

Tu quidem reddes;Nam, ut sint illa vendibiliora, haec uberiora certe sunt.A mene tu?Cum praesertim illa perdiscere ludus esset.Zenonem roges;-, sed ut hoc iudicaremus, non esse in iis partem maximam positam beate aut secus vivendi.BorkDici enim nihil potest verius.BorkPraeterea et appetendi et refugiendi et omnino rerum gerendarum initia proficiscuntur aut a voluptate aut a dolore.BorkConsequens enim est et post oritur, ut dixi.

1. Et quidem illud ipsum non nimium probo et tantum patior, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis.
2. Nunc omni virtuti vitium contrario nomine opponitur.
3. Quae iam oratio non a philosopho aliquo, sed a censore opprimenda est.
4. Primum in nostrane potestate est, quid meminerimus?
5. His enim rebus detractis negat se reperire in asotorum vita quod reprehendat.
6. Multoque hoc melius nos veriusque quam Stoici.

Quid dubitas igitur mutare principia naturae? Dolor ergo, id est summum malum, metuetur semper, etiamsi non aderit; Multoque hoc melius nos veriusque quam Stoici. Sint ista Graecorum; Itaque homo in primis ingenuus et gravis, dignus illa familiaritate Scipionis et Laelii, Panaetius, cum ad Q. Atque etiam valítudinem, vires, vacuitatem doloris non propter utilitatem solum, sed etiam ipsas propter se expetemus. Nescio quo modo praetervolavit oratio. A primo, ut opinor, animantium ortu petitur origo summi boni. Nec hoc ille non vidit, sed verborum magnificentia est et gloria delectatus. Itaque hic ipse iam pridem est reiectus; Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere? Quis non odit sordidos, vanos, leves, futtiles? Ampulla enim sit necne sit, quis non iure optimo irrideatur, si laboret?

Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. At eum nihili facit; Vides igitur, si amicitiam sua caritate metiare, nihil esse praestantius, sin emolumento, summas familiaritates praediorum fructuosorum mercede superari. Quis istum dolorem timet? Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum. Ita fit ut, quanta differentia est in principiis naturalibus, tanta sit in finibus bonorum malorumque dissimilitudo. Saepe ab Aristotele, a Theophrasto mirabiliter est laudata per se ipsa rerum scientia; Quaesita enim virtus est, non quae relinqueret naturam, sed quae tueretur.

Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur et saepius.

Sint ista Graecorum; Bonum incolumis acies: misera caecitas. Quae sequuntur igitur? Sed haec omittamus; At vero si ad vitem sensus accesserit, ut appetitum quendam habeat et per se ipsa moveatur, quid facturam putas? Idne consensisse de Calatino plurimas gentis arbitramur, primarium populi fuisse, quod praestantissimus fuisset in conficiendis voluptatibus? Maximus dolor, inquit, brevis est. Quis nostrum dixerit, quos non pudet ea, quae Stoici aspera dicunt, mala dicere, melius esse turpiter aliquid facere cum voluptate quam honeste cum dolore? Quod idem cum vestri faciant, non satis magnam tribuunt inventoribus gratiam. Docent enim nos, ut scis, dialectici, si ea, quae rem aliquam sequantur, falsa sint, falsam illam ipsam esse, quam sequantur. Item de contrariis, a quibus ad genera formasque generum venerunt. Ut in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia. Hanc in motu voluptatem -sic enim has suaves et quasi dulces voluptates appellat-interdum ita extenuat, ut M. Respondeat totidem verbis. Tantum dico, magis fuisse vestrum agere Epicuri diem natalem, quam illius testamento cavere ut ageretur.

1. Neque solum ea communia, verum etiam paria esse dixerunt.

• Videmusne ut pueri ne verberibus quidem a contemplandis rebus perquirendisque deterreantur?
• Videmusne ut pueri ne verberibus quidem a contemplandis rebus perquirendisque deterreantur?
• De malis autem et bonis ab iis animalibus, quae nondum depravata sint, ait optime iudicari.
• Facile est hoc cernere in primis puerorum aetatulis.

Censemus autem facillime te id explanare posse, quod et
Staseam Neapolitanum multos annos habueris apud te et
complures iam menses Athenis haec ipsa te ex Antiocho
videamus exquirere.

Vide ne ista sint Manliana vestra aut maiora etiam, si
imperes quod facere non possim.

Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Prioris generis est docilitas, memoria; Tu vero, inquam, ducas licet, si sequetur; At modo dixeras nihil in istis rebus esse, quod interesset. Curium putes loqui, interdum ita laudat, ut quid praeterea sit bonum neget se posse ne suspicari quidem. An eiusdem modi? Quid, quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum, opifices denique delectantur historia? Perspicuum est enim, nisi aequitas, fides, iustitia proficiscantur a natura, et si omnia haec ad utilitatem referantur, virum bonum non posse reperiri; Indicant pueri, in quibus ut in speculis natura cernitur. Quae enim dici Latine posse non arbitrabar, ea dicta sunt a te verbis aptis nec minus plane quam dicuntur a Graecis. Suo enim quisque studio maxime ducitur.

Et quidem saepe quaerimus verbum Latinum par Graeco et quod idem valeat; Nec vero umquam summum bonum assequi quisquam posset, si omnia illa, quae sunt extra, quamquam expetenda, summo bono continerentur. Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Tu enim ista lenius, hic Stoicorum more nos vexat. Neque enim civitas in seditione beata esse potest nec in discordia dominorum domus; Neque solum ea communia, verum etiam paria esse dixerunt. Quod non subducta utilitatis ratione effici solet, sed ipsum a se oritur et sua sponte nascitur. Eam tum adesse, cum dolor omnis absit; Ut in voluptate sit, qui epuletur, in dolore, qui torqueatur. Cum autem in quo sapienter dicimus, id a primo rectissime dicitur.

Pisone in eo gymnasio, quod Ptolomaeum vocatur, unaque nobiscum Q.

Maximas vero virtutes iacere omnis necesse est voluptate dominante. Sed haec omittamus; At iste non dolendi status non vocatur voluptas. Non autem hoc: igitur ne illud quidem. Quorum sine causa fieri nihil putandum est. Si quae forte-possumus. Zenonis est, inquam, hoc Stoici. Tria genera bonorum; At multis malis affectus. Quare attendo te studiose et, quaecumque rebus iis, de quibus hic sermo est, nomina inponis, memoriae mando;

Sed est forma eius disciplinae, sicut fere ceterarum,
triplex: una pars est naturae, disserendi altera, vivendi
tertia.

Sin kakan malitiam dixisses, ad aliud nos unum certum vitium
consuetudo Latina traduceret.

Tenent mordicus. Istius modi autem res dicere ornate velle puerile est, plane autem et perspicue expedire posse docti et intellegentis viri. Qui autem de summo bono dissentit de tota philosophiae ratione dissentit. Si in ipso corpore multa voluptati praeponenda sunt, ut vires, valitudo, velocitas, pulchritudo, quid tandem in animis censes?

Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus.

Sed potestne rerum maior esse dissensio? Incommoda autem et commoda-ita enim estmata et dustmata appello-communia esse voluerunt, paria noluerunt. Sed hoc sane concedamus. Quod est, ut dixi, habere ea, quae secundum naturam sint, vel omnia vel plurima et maxima. Si ista mala sunt, in quae potest incidere sapiens, sapientem esse non esse ad beate vivendum satis. Quae dici eadem de ceteris virtutibus possunt, quarum omnium fundamenta vos in voluptate tamquam in aqua ponitis.Non est igitur voluptas bonum.Age sane, inquam. Cuius quidem, quoniam Stoicus fuit, sententia condemnata mihi videtur esse inanitas ista verborum. Egone non intellego, quid sit don Graece, Latine voluptas? Ita ne hoc quidem modo paria peccata sunt.

Ita ceterorum sententiis semotis relinquitur non mihi cum
Torquato, sed virtuti cum voluptate certatio.

Ita est quoddam commune officium sapientis et insipientis,
ex quo efficitur versari in iis, quae media dicamus.

Causa autem fuit huc veniendi ut quosdam hinc libros promerem.

Nam Metrodorum non puto ipsum professum, sed, cum appellaretur ab Epicuro, repudiare tantum beneficium noluisse; Et summatim quidem haec erant de corpore animoque dicenda, quibus quasi informatum est quid hominis natura postulet. Id enim volumus, id contendimus, ut officii fructus sit ipsum officium.Quae cum dixisset, finem ille.Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro de laude amicitiae dicta sunt. Et ille ridens: Age, age, inquit,-satis enim scite me nostri sermonis principium esse voluisti-exponamus adolescenti,. Ergo in iis adolescentibus bonam spem esse dicemus et magnam indolem, quos suis commodis inservituros et quicquid ipsis expediat facturos arbitrabimur? Reliqui sibi constiterunt, ut extrema cum initiis convenirent, ut Aristippo voluptas, Hieronymo doloris vacuitas, Carneadi frui principiis naturalibus esset extremum. Quorum sine causa fieri nihil putandum est. Causa autem fuit huc veniendi ut quosdam hinc libros promerem.

Cupit enim dícere nihil posse ad beatam vitam deesse sapienti. Hoc dictum in una re latissime patet, ut in omnibus factis re, non teste moveamur. Bonum valitudo: miser morbus. Sed ad rem redeamus; At eum nihili facit; Quorum sine causa fieri nihil putandum est. Illud urgueam, non intellegere eum quid sibi dicendum sit, cum dolorem summum malum esse dixerit. Vide igitur ne non debeas verbis nostris uti, sententiis tuis. Ita redarguitur ipse a sese, convincunturque scripta eius probitate ipsius ac moribus. Manebit ergo amicitia tam diu, quam diu sequetur utilitas, et, si utilitas amicitiam constituet, tollet eadem. Quis enim redargueret? Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum.

Ita relinquitur sola haec disciplina digna studiosis ingenuarum artium, digna eruditis, digna claris viris, digna principibus, digna regibus.

Vos autem cum perspicuis dubia debeatis illustrare, dubiis perspicua conamini tollere.

Fortitudinis quaedam praecepta sunt ac paene leges, quae effeminari virum vetant in dolore. Cui vero in voluptate summum bonum est, huic omnia sensu, non ratione sunt iudicanda, eaque dicenda optima, quae sint suavissima. An hoc usque quaque, aliter in vita? Praeclare hoc quidem. Ita multa dicunt, quae vix intellegam. Fortemne possumus dicere eundem illum Torquatum? Si mala non sunt, iacet omnis ratio Peripateticorum. Tria genera bonorum; Omnia contraria, quos etiam insanos esse vultis. Illa videamus, quae a te de amicitia dicta sunt. At tu eadem ista dic in iudicio aut, si coronam times, dic in senatu.

Share this article: