Incommoda autem et commoda-ita enim estmata et dustmata appello-communia esse voluerunt, paria noluerunt.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Quod certe universum sua sponte ipsum expeti et propter se necesse est, quoniam ante demonstratum est etiam singulas eius partes esse per se expetendas. Dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro beato M. Tum mihi Piso: Quid ergo? Duo Reges: constructio interrete. Cur deinde Metrodori liberos commendas? Si autem id non concedatur, non continuo vita beata tollitur. Vide ne ista sint Manliana vestra aut maiora etiam, si imperes quod facere non possim. Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis; Ex quo intellegitur nec intemperantiam propter se esse fugiendam temperantiamque expetendam, non quia voluptates fugiat, sed quia maiores consequatur. Quid affers, cur Thorius, cur Caius Postumius, cur omnium horum magister, Orata, non iucundissime vixerit? Haec non erant eius, qui innumerabilis mundos infinitasque regiones, quarum nulla esset ora, nulla extremitas, mente peragravisset. Saepe ab Aristotele, a Theophrasto mirabiliter est laudata per se ipsa rerum scientia; Ab his oratores, ab his imperatores ac rerum publicarum principes extiterunt.

His singulis copiose responderi solet, sed quae perspicua sunt longa esse non debent. Quo tandem modo? Temporibus autem quibusdam et aut officiis debitis aut rerum necessitatibus saepe eveniet, ut et voluptates repudiandae sint et molestiae non recusandae. Octavium, Marci filium, familiarem meum, confici vidi, nec vero semel nec ad breve tempus, sed et saepe et plane diu. Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. Unum nescio, quo modo possit, si luxuriosus sit, finitas cupiditates habere. Quis est, qui non oderit libidinosam, protervam adolescentiam? Nam si quae sunt aliae, falsum est omnis animi voluptates esse e corporis societate. Animi enim quoque dolores percipiet omnibus partibus maiores quam corporis. Id enim volumus, id contendimus, ut officii fructus sit ipsum officium. Polemoni et iam ante Aristoteli ea prima visa sunt, quae paulo ante dixi. Ad eas enim res ab Epicuro praecepta dantur. An, partus ancillae sitne in fructu habendus, disseretur inter principes civitatis, P. In contemplatione et cognitione posita rerum, quae quia deorum erat vitae simillima, sapiente visa est dignissima.

Ex quo intellegi debet homini id esse in bonis ultimum, secundum naturam vivere, quod ita interpretemur: vivere ex hominis natura undique perfecta et nihil requirente.

Sed tu istuc dixti bene Latine, parum plane. Nemo nostrum credebat, eratque veri similius hunc mentiri, cuius interesset, quam illum, qui id se rogasse scripsisset, quod debuisset rogare. Ego autem tibi, Piso, assentior usu hoc venire, ut acrius aliquanto et attentius de claris viris locorum admonitu cogitemus. Tum Piso: Atqui, Cicero, inquit, ista studia, si ad imitandos summos viros spectant, ingeniosorum sunt; De maximma autem re eodem modo, divina mente atque natura mundum universum et eius maxima partis administrari. Quibus ego vehementer assentior. Me ipsum esse dicerem, inquam, nisi mihi viderer habere bene cognitam voluptatem et satis firme conceptam animo atque comprehensam. Quo igitur, inquit, modo?

Nec vero ut voluptatem expetat, natura movet infantem, sed tantum ut se ipse diligat, ut integrum se salvumque velit. Ea, quae dialectici nunc tradunt et docent, nonne ab illis instituta sunt aut inventa sunt? Idem iste, inquam, de voluptate quid sentit? Zenonis est, inquam, hoc Stoici. Diodorus, eius auditor, adiungit ad honestatem vacuitatem doloris. Tecum optime, deinde etiam cum mediocri amico. Quo tandem modo?

Quid ei reliquisti, nisi te, quoquo modo loqueretur, intellegere, quid diceret? Cum autem assumpta ratío est, tanto in dominatu locatur, ut omnia illa prima naturae hulus tutelae subiciantur. Qui est in parvis malis. Et ego: Piso, inquam, si est quisquam, qui acute in causis videre soleat quae res agatur. Ad eas enim res ab Epicuro praecepta dantur. Utilitatis causa amicitia est quaesita.

Completur enim et ex eo genere vitae, quod virtute fruitur, et ex iis rebus, quae sunt secundum naturam neque sunt in nostra potestate.

Sed finge non solum callidum eum, qui aliquid improbe faciat, verum etiam praepotentem, ut M. Magni enim aestimabat pecuniam non modo non contra leges, sed etiam legibus partam. Sapiens autem semper beatus est et est aliquando in dolore; Quae cum dixisset paulumque institisset, Quid est? Facillimum id quidem est, inquam. Aliter homines, aliter philosophos loqui putas oportere? Primum enim, si vera sunt ea, quorum recordatione te gaudere dicis, hoc est, si vera sunt tua scripta et inventa, gaudere non potes. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; Non igitur potestis voluptate omnia dirigentes aut tueri aut retinere virtutem. E quo efficitur, non ut nos non intellegamus quae vis sit istius verbi, sed ut ille suo more loquatur, nostrum neglegat. Perfecto enim et concluso neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, si ad voluptatem omnia referantur, nihil praeterea est magnopere dicendum.

Et si in ipsa gubernatione neglegentia est navis eversa, maius est peccatum in auro quam in palea. Ex quo illud efficitur, qui bene cenent omnis libenter cenare, qui libenter, non continuo bene. Cum sciret confestim esse moriendum eamque mortem ardentiore studio peteret, quam Epicurus voluptatem petendam putat. Quem quidem vos, cum improbis poenam proponitis, inpetibilem facitis, cum sapientem semper boni plus habere vultis, tolerabilem. Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Eam tum adesse, cum dolor omnis absit; Semper enim ex eo, quod maximas partes continet latissimeque funditur, tota res appellatur. Tum ille: Finem, inquit, interrogandi, si videtur, quod quidem ego a principio ita me malle dixeram hoc ipsum providens, dialecticas captiones. Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Etenim nec iustitia nec amicitia esse omnino poterunt, nisi ipsae per se expetuntur.

Cupiditates non Epicuri divisione finiebat, sed sua satietate.

Recte dicis; Quippe: habes enim a rhetoribus; Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio. Sin eam, quam Hieronymus, ne fecisset idem, ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Scio enim esse quosdam, qui quavis lingua philosophari possint; Nam quicquid quaeritur, id habet aut generis ipsius sine personis temporibusque aut his adiunctis facti aut iuris aut nominis controversiam. Mihi quidem Homerus huius modi quiddam vidisse videatur in iis, quae de Sirenum cantibus finxerit. Quid, si non modo utilitatem tibi nullam afferet, sed iacturae rei familiaris erunt faciendae, labores suscipiendi, adeundum vitae periculum? Quo minus animus a se ipse dissidens secumque discordans gustare partem ullam liquidae voluptatis et liberae potest.

Cur iustitia laudatur?Et quidem iure fortasse, sed tamen non gravissimum est testimonium multitudinis.Recte dicis;Est autem officium, quod ita factum est, ut eius facti probabilis ratio reddi possit.

Est igitur officium eius generis, quod nec in bonis ponatur nec in contrariis. Iam in altera philosophiae parte. Quo plebiscito decreta a senatu est consuli quaestio Cn. Idemne potest esse dies saepius, qui semel fuit? Vestri haec verecundius, illi fortasse constantius. Est enim perspicuum nullam artem ipsam in se versari, sed esse aliud artem ipsam, aliud quod propositum sit arti. Bork Quibus ego vehementer assentior. Tecum optime, deinde etiam cum mediocri amico. Sed eum qui audiebant, quoad poterant, defendebant sententiam suam.

BorkMihi vero, inquit, placet agi subtilius et, ut ipse dixisti, pressius.Disserendi artem nullam habuit.Quid, cum fictas fabulas, e quibus utilitas nulla elici potest, cum voluptate legimus?Nihilo magis.Ex rebus enim timiditas, non ex vocabulis nascitur.Sullae consulatum?Atqui haec patefactio quasi rerum opertarum, cum quid quidque sit aperitur, definitio est.BorkNec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed suavitatem ipsam neglegebat;

Ita enim se Athenis collocavit, ut sit paene unus ex Atticis, ut id etiam cognomen videatur habiturus. Bork An eum locum libenter invisit, ubi Demosthenes et Aeschines inter se decertare soliti sunt? Quis, quaeso, illum negat et bonum virum et comem et humanum fuisse? Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt. Alia quaedam dicent, credo, magna antiquorum esse peccata, quae ille veri investigandi cupidus nullo modo ferre potuerit. Sunt autem, qui dicant foedus esse quoddam sapientium, ut ne minus amicos quam se ipsos diligant.

1. Quod si ita se habeat, non possit beatam praestare vitam sapientia.
2. Si longus, levis.
3. Illud dico, ea, quae dicat, praeclare inter se cohaerere.
4. Dolere malum est: in crucem qui agitur, beatus esse non potest.
5. Haec igitur Epicuri non probo, inquam.

Solum praeterea formosum, solum liberum, solum civem, stultost;

Tantum dico, magis fuisse vestrum agere Epicuri diem natalem, quam illius testamento cavere ut ageretur. Atque ut ceteri dicere existimantur melius quam facere, sic hi mihi videntur facere melius quam dicere. Et ille ridens: Video, inquit, quid agas; Summae mihi videtur inscitiae. Bork

Ea enim vita expetitur, quae sit animi corporisque expleta
virtutibus, in eoque summum bonum poni necesse est,
quandoquidem id tale esse debet, ut rerum expetendarum sit
extremum.

Quod autem principium officii quaerunt, melius quam Pyrrho;

• Itaque nostrum est-quod nostrum dico, artis est-ad ea principia, quae accepimus.
• Memini vero, inquam;
• Hoc mihi cum tuo fratre convenit.
• Aut unde est hoc contritum vetustate proverbium: quicum in tenebris?
• Immo alio genere;
• Quando enim Socrates, qui parens philosophiae iure dici potest, quicquam tale fecit?

Sin aliud quid voles, postea.Negat esse eam, inquit, propter se expetendam.Ab his oratores, ab his imperatores ac rerum publicarum principes extiterunt. Quid ergo attinet dicere: Nihil haberem, quod reprehenderem, si finitas cupiditates haberent? Aufidio, praetorio, erudito homine, oculis capto, saepe audiebam, cum se lucis magis quam utilitatis desiderio moveri diceret. Polycratem Samium felicem appellabant. Age sane, inquam. Si longus, levis. Atqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis. Atque etiam ad iustitiam colendam, ad tuendas amicitias et reliquas caritates quid natura valeat haec una cognitio potest tradere. Ergo id est convenienter naturae vivere, a natura discedere. Incommoda autem et commoda-ita enim estmata et dustmata appello-communia esse voluerunt, paria noluerunt.

Et harum quidem rerum facilis est et expedita distinctio.Sed potestne rerum maior esse dissensio?Cuius etiam illi hortuli propinqui non memoriam solum mihi afferunt, sed ipsum videntur in conspectu meo ponere. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; Bork

1. Apparet statim, quae sint officia, quae actiones.
2. Quid turpius quam sapientis vitam ex insipientium sermone pendere?

Fortitudinis quaedam praecepta sunt ac paene leges, quae effeminari virum vetant in dolore. Quae autem natura suae primae institutionis oblita est? Verum hoc idem saepe faciamus. Est autem etiam actio quaedam corporis, quae motus et status naturae congruentis tenet; Omnibus enim artibus volumus attributam esse eam, quae communis appellatur prudentia, quam omnes, qui cuique artificio praesunt, debent habere. Qui si ea, quae dicit, ita sentiret, ut verba significant, quid inter eum et vel Pyrrhonem vel Aristonem interesset? Sed in ceteris artibus cum dicitur artificiose, posterum quodam modo et consequens putandum est, quod illi §pigennhmatikÒn appellant; Aut etiam, ut vestitum, sic sententiam habeas aliam domesticam, aliam forensem, ut in fronte ostentatio sit, intus veritas occultetur? Reperiam multos, vel innumerabilis potius, non tam curiosos nec tam molestos, quam vos estis, quibus, quid velim, facile persuadeam. Dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro beato M. Sed ea mala virtuti magnitudine obruebantur. Tu quidem reddes; Sed isti ipsi, qui voluptate et dolore omnia metiuntur, nonne clamant sapienti plus semper adesse quod velit quam quod nolit? Sit hoc ultimum bonorum, quod nunc a me defenditur; Vestri haec verecundius, illi fortasse constantius. Se dicere inter honestum et turpe nimium quantum, nescio quid inmensum, inter ceteras res nihil omnino interesse.

Earum etiam rerum, quas terra gignit, educatio quaedam et
perfectio est non dissimilis animantium.

Ne amores quidem sanctos a sapiente alienos esse
arbitrantur.

1. Cur iustitia laudatur?
2. Non ego tecum iam ita iocabor, ut isdem his de rebus, cum L.
3. Primum divisit ineleganter;
4. Deinde prima illa, quae in congressu solemus: Quid tu, inquit, huc?
5. Hic ambiguo ludimur.
6. Et quidem illud ipsum non nimium probo et tantum patior, philosophum loqui de cupiditatibus finiendis.
7. Quae contraria sunt his, malane?

Nam aliquando posse recte fieri dicunt nulla expectata nec quaesita voluptate.

Age, inquies, ista parva sunt. Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis excellens ad factorum pulchritudinem? Videmus igitur ut conquiescere ne infantes quidem possint. Sin kakan malitiam dixisses, ad aliud nos unum certum vitium consuetudo Latina traduceret. Cuius ad naturam apta ratio vera illa et summa lex a philosophis dicitur. Nescio quo modo praetervolavit oratio. Post enim Chrysippum eum non sane est disputatum. Quae quidem adhuc peregrinari Romae videbatur nec offerre sese nostris sermonibus, et ista maxime propter limatam quandam et rerum et verborum tenuitatem.

Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur et saepius. Polycratem Samium felicem appellabant. Solum praeterea formosum, solum liberum, solum civem, stultost; Quodsi Graeci leguntur a Graecis isdem de rebus alia ratione compositis, quid est, cur nostri a nostris non legantur? Quae cum dixisset paulumque institisset, Quid est? An hoc usque quaque, aliter in vita? Quod dicit Epicurus etiam de voluptate, quae minime sint voluptates, eas obscurari saepe et obrui. Sed tu istuc dixti bene Latine, parum plane. Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus. Ergo id est convenienter naturae vivere, a natura discedere. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Sed ad rem redeamus; Non semper, inquam; Erit enim instructus ad mortem contemnendam, ad exilium, ad ipsum etiam dolorem.

Quod vestri non item.

Sin dicit obscurari quaedam nec apparere, quia valde parva sint, nos quoque concedimus; Itaque e contrario moderati aequabilesque habitus, affectiones ususque corporis apti esse ad naturam videntur. Quod cum dixissent, ille contra. Quam vellem, inquit, te ad Stoicos inclinavisses! erat enim, si cuiusquam, certe tuum nihil praeter virtutem in bonis ducere. Quid ei reliquisti, nisi te, quoquo modo loqueretur, intellegere, quid diceret? Non enim iam stirpis bonum quaeret, sed animalis. Eorum enim omnium multa praetermittentium, dum eligant aliquid, quod sequantur, quasi curta sententia; Non autem hoc: igitur ne illud quidem. Nec tamen ullo modo summum pecudis bonum et hominis idem mihi videri potest.Tum Torquatus: Prorsus, inquit, assentior;Bork Hoc ne statuam quidem dicturam pater aiebat, si loqui posset. Ita est quoddam commune officium sapientis et insipientis, ex quo efficitur versari in iis, quae media dicamus.

Huic mori optimum esse propter desperationem sapientiae, illi propter spem vivere.

Vobis autem, quibus nihil est aliud propositum nisi rectum atque honestum, unde officii, unde agendi principlum nascatur non reperietis. Quis Aristidem non mortuum diligit? Istic sum, inquit. Si quidem, inquit, tollerem, sed relinquo. Iam in altera philosophiae parte. Hoc sic expositum dissimile est superiori. Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere? Prave, nequiter, turpiter cenabat; Verba tu fingas et ea dicas, quae non sentias? At quanta conantur! Mundum hunc omnem oppidum esse nostrum! Incendi igitur eos, qui audiunt, vides. Quae tamen a te agetur non melior, quam illae sunt, quas interdum optines. Ita ne hoc quidem modo paria peccata sunt. Animum autem reliquis rebus ita perfecit, ut corpus; Mihi quidem Antiochum, quem audis, satis belle videris attendere. Atqui eorum nihil est eius generis, ut sit in fine atque extrerno bonorum.

• Neque enim disputari sine reprehensione nec cum iracundia aut pertinacia recte disputari potest.
• Tum ille: Ain tandem?
• Mihi vero, inquit, placet agi subtilius et, ut ipse dixisti, pressius.
• Videmusne ut pueri ne verberibus quidem a contemplandis rebus perquirendisque deterreantur?
• Ad corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers?

Pungunt quasi aculeis interrogatiunculis angustis, quibus etiam qui assentiuntur nihil commutantur animo et idem abeunt, qui venerant. At cum tuis cum disseras, multa sunt audienda etiam de obscenis voluptatibus, de quibus ab Epicuro saepissime dicitur. Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Nec lapathi suavitatem acupenseri Galloni Laelius anteponebat, sed suavitatem ipsam neglegebat; Atqui haec patefactio quasi rerum opertarum, cum quid quidque sit aperitur, definitio est. Itaque ne iustitiam quidem recte quis dixerit per se ipsam optabilem, sed quia iucunditatis vel plurimum afferat. Mihi vero, inquit, placet agi subtilius et, ut ipse dixisti, pressius. Sint modo partes vitae beatae.

• Satis est ad hoc responsum.
• Nemo igitur esse beatus potest.

Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. Fortasse id optimum, sed ubi illud: Plus semper voluptatis? Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. Illud mihi a te nimium festinanter dictum videtur, sapientis omnis esse semper beatos; Sin autem eos non probabat, quid attinuit cum iis, quibuscum re concinebat, verbis discrepare? Sin eam, quam Hieronymus, ne fecisset idem, ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Alterum significari idem, ut si diceretur, officia media omnia aut pleraque servantem vivere. Nulla erit controversia.

1. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum.
2. Tollenda est atque extrahenda radicitus.

Mihi quidem etiam lautius videtur, quod eligitur, et ad quod
dilectus adhibetur -, sed, cum ego ista omnia bona dixero,
tantum refert quam magna dicam, cum expetenda, quam valde.

Crassus fuit, qui tamen solebat uti suo bono, ut hodie est
noster Pompeius, cui recte facienti gratia est habenda;

Expectoque quid ad id, quod quaerebam, respondeas. Non enim solum Torquatus dixit quid sentiret, sed etiam cur. Nam et ille apud Trabeam voluptatem animi nimiam laetitiam dicit eandem, quam ille Caecilianus, qui omnibus laetitiis laetum esse se narrat. Stulti autem malorum memoria torquentur, sapientes bona praeterita grata recordatione renovata delectant. Paria sunt igitur. Sit ista in Graecorum levitate perversitas, qui maledictis insectantur eos, a quibus de veritate dissentiunt. An me, inquam, nisi te audire vellem, censes haec dicturum fuisse? Quod quidem iam fit etiam in Academia. Mene ergo et Triarium dignos existimas, apud quos turpiter loquare? Se dicere inter honestum et turpe nimium quantum, nescio quid inmensum, inter ceteras res nihil omnino interesse. Sed fortuna fortis; Sin dicit obscurari quaedam nec apparere, quia valde parva sint, nos quoque concedimus; Fadio Gallo, cuius in testamento scriptum esset se ab eo rogatum ut omnis hereditas ad filiam perveniret. Nondum autem explanatum satis, erat, quid maxime natura vellet.

Quid, si non modo utilitatem tibi nullam afferet, sed
iacturae rei familiaris erunt faciendae, labores
suscipiendi, adeundum vitae periculum?

Nam si dicent ab illis has res esse tractatas, ne ipsos
quidem Graecos est cur tam multos legant, quam legendi sunt.
Immo alio genere;Ut in voluptate sit, qui epuletur, in dolore, qui torqueatur.BorkAt certe gravius.Quonam modo?Quae quidem vel cum periculo est quaerenda vobis;

Sin kakan malitiam dixisses, ad aliud nos unum certum vitium consuetudo Latina traduceret. Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus. Eadem nunc mea adversum te oratio est. Quibus natura iure responderit non esse verum aliunde finem beate vivendi, a se principia rei gerendae peti; Virtutis, magnitudinis animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet. Aperiendum est igitur, quid sit voluptas; Cum audissem Antiochum, Brute, ut solebam, cum M. Ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. Claudii libidini, qui tum erat summo ne imperio, dederetur. Quid enim me prohiberet Epicureum esse, si probarem, quae ille diceret?

BorkSed emolumenta communia esse dicuntur, recte autem facta et peccata non habentur communia.Magna laus.Quare attendo te studiose et, quaecumque rebus iis, de quibus hic sermo est, nomina inponis, memoriae mando;BorkAd corpus diceres pertinere-, sed ea, quae dixi, ad corpusne refers?Si quae forte-possumus.Quid enim ab antiquis ex eo genere, quod ad disserendum valet, praetermissum est?BorkAb his oratores, ab his imperatores ac rerum publicarum principes extiterunt.BorkQuid in isto egregio tuo officio et tanta fide-sic enim existimo-ad corpus refers?Quid iudicant sensus?Illa enim, quae prosunt aut quae nocent, aut bona sunt aut mala, quae sint paria necesse est.

In quibus doctissimi illi veteres inesse quiddam caeleste et divinum putaverunt. Cum autem paulum firmitatis accessit, et animo utuntur et sensibus conitunturque, ut sese erigant, et manibus utuntur et eos agnoscunt, a quibus educantur.Vide, quaeso, rectumne sit.Hos contra singulos dici est melius. Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. Virtutis, magnitudinis animi, patientiae, fortitudinis fomentis dolor mitigari solet. Sed quid sentiat, non videtis. Illud urgueam, non intellegere eum quid sibi dicendum sit, cum dolorem summum malum esse dixerit. Potius ergo illa dicantur: turpe esse, viri non esse debilitari dolore, frangi, succumbere. Quod cum ille dixisset et satis disputatum videretur, in oppidum ad Pomponium perreximus omnes. Quasi vero aut concedatur in omnibus stultis aeque magna esse vitia, et eadem inbecillitate et inconstantia L. Hoc simile tandem est?

Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro de laude amicitiae dicta sunt.

Isto modo ne improbos quidem, si essent boni viri.

Quae adhuc, Cato, a te dicta sunt, eadem, inquam, dicere
posses, si sequerere Pyrrhonem aut Aristonem.

Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; Et quidem, inquit, vehementer errat; Tamen aberramus a proposito, et, ne longius, prorsus, inquam, Piso, si ista mala sunt, placet. Non quaeritur autem quid naturae tuae consentaneum sit, sed quid disciplinae. Illum mallem levares, quo optimum atque humanissimum virum, Cn. Idemne, quod iucunde? In motu et in statu corporis nihil inest, quod animadvertendum esse ipsa natura iudicet? Hos contra singulos dici est melius. Nisi mihi Phaedrum, inquam, tu mentitum aut Zenonem putas, quorum utrumque audivi, cum mihi nihil sane praeter sedulitatem probarent, omnes mihi Epicuri sententiae satis notae sunt. Hoc autem tempore, etsi multa in omni parte Athenarum sunt in ipsis locis indicia summorum virorum, tamen ego illa moveor exhedra.

Sumenda potius quam expetenda. Hic, qui utrumque probat, ambobus debuit uti, sicut facit re, neque tamen dividit verbis. Atque hoc loco similitudines eas, quibus illi uti solent, dissimillimas proferebas. Tum Piso: Quoniam igitur aliquid omnes, quid Lucius noster? Etenim si delectamur, cum scribimus, quis est tam invidus, qui ab eo nos abducat? Quocirca intellegi necesse est in ipsis rebus, quae discuntur et cognoscuntur, invitamenta inesse, quibus ad discendum cognoscendumque moveamur. Quid sequatur, quid repugnet, vident. Roges enim Aristonem, bonane ei videantur haec: vacuitas doloris, divitiae, valitudo; Apparet statim, quae sint officia, quae actiones. Tum mihi Piso: Quid ergo? Roges enim Aristonem, bonane ei videantur haec: vacuitas doloris, divitiae, valitudo;

Itaque haec cum illis est dissensio, cum Peripateticis nulla sane.

Ergo, inquit, tibi Q. Velut ego nunc moveor. Certe nihil nisi quod possit ipsum propter se iure laudari. Morbo gravissimo affectus, exul, orbus, egens, torqueatur eculeo: quem hunc appellas, Zeno? Ita fit beatae vitae domina fortuna, quam Epicurus ait exiguam intervenire sapienti. Quod quidem mihi si quando dictum est-est autem dictum non parum saepe-, etsi satis clemens sum in disputando, tamen interdum soleo subirasci. Sin kakan malitiam dixisses, ad aliud nos unum certum vitium consuetudo Latina traduceret.

Ex quo intellegitur idem illud, solum bonum esse, quod honestum sit, idque esse beate vivere: honeste, id est cum virtute, vivere.

Tenuis Lucius Verginius unusque de multis sexagesimo anno post libertatem receptam virginem filiam sua manu occidit potius, quam ea Ap. Stoici scilicet.Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus;Nec vero pietas adversus deos nec quanta iis gratia debeatur sine explicatione naturae intellegi potest. Ea, quae dialectici nunc tradunt et docent, nonne ab illis instituta sunt aut inventa sunt? Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. Recte, inquit, intellegis. An eum discere ea mavis, quae cum plane perdidiceriti nihil sciat? Respondebo me non quaerere, inquam, hoc tempore quid virtus efficere possit, sed quid constanter dicatur, quid ipsum a se dissentiat. Sed tamen intellego quid velit. Dicam, inquam, et quidem discendi causa magis, quam quo te aut Epicurum reprehensum velim. Universa enim illorum ratione cum tota vestra confligendum puto.

Id enim natura desiderat.Num quid tale Democritus?Teneo, inquit, finem illi videri nihil dolere.Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis; Quos quidem tibi studiose et diligenter tractandos magnopere censeo. Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere? Sit enim idem caecus, debilis. Quid enim de amicitia statueris utilitatis causa expetenda vides.

Haec dicuntur inconstantissime. Idemne potest esse dies saepius, qui semel fuit? Scripta sane et multa et polita, sed nescio quo pacto auctoritatem oratio non habet.Beatus sibi videtur esse moriens.Nihil illinc huc pervenit.Bonum integritas corporis: misera debilitas. Nunc omni virtuti vitium contrario nomine opponitur.

Mihi autem nihil tam perspicuum videtur, quam has sententias eorum philosophorum re inter se magis quam verbis dissidere;

• An eum locum libenter invisit, ubi Demosthenes et Aeschines inter se decertare soliti sunt?
• Ita fit beatae vitae domina fortuna, quam Epicurus ait exiguam intervenire sapienti.
• Quamquam te quidem video minime esse deterritum.
• Quid ait Aristoteles reliquique Platonis alumni?
• Restincta enim sitis stabilitatem voluptatis habet, inquit, illa autem voluptas ipsius restinctionis in motu est.

Quacumque enim ingredimur, in aliqua historia vestigium ponimus.

Videsne quam sit magna dissensio? Huic mori optimum esse propter desperationem sapientiae, illi propter spem vivere. Sed memento te, quae nos sentiamus, omnia probare, nisi quod verbis aliter utamur, mihi autem vestrorum nihil probari.

1. Sed haec in pueris;
2. Qua tu etiam inprudens utebare non numquam.
3. Quod autem ratione actum est, id officium appellamus.

Share this article: