Apparet statim, quae sint officia, quae actiones.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Illud urgueam, non intellegere eum quid sibi dicendum sit, cum dolorem summum malum esse dixerit. Sin autem est in ea, quod quidam volunt, nihil impedit hanc nostram comprehensionem summi boni. Vobis autem, quibus nihil est aliud propositum nisi rectum atque honestum, unde officii, unde agendi principlum nascatur non reperietis. Verum esto: verbum ipsum voluptatis non habet dignitatem, nec nos fortasse intellegimus. Quae si potest singula consolando levare, universa quo modo sustinebit? Itaque ab his ordiamur. Utram tandem linguam nescio? Sed haec in pueris;

Quamquam ab iis philosophiam et omnes ingenuas disciplinas habemus; Deinde concludebas summum malum esse dolorem, summum bonum voluptatem! Lucius Thorius Balbus fuit, Lanuvinus, quem meminisse tu non potes. Sextilio Rufo, cum is rem ad amicos ita deferret, se esse heredem Q. Quando enim Socrates, qui parens philosophiae iure dici potest, quicquam tale fecit? Dempta enim aeternitate nihilo beatior Iuppiter quam Epicurus;

Quid tibi, Torquate, quid huic Triario litterae, quid historiae cognitioque rerum, quid poetarum evolutio, quid tanta tot versuum memoria voluptatis affert?

Quae enim dici Latine posse non arbitrabar, ea dicta sunt a te verbis aptis nec minus plane quam dicuntur a Graecis.Quo modo autem philosophus loquitur?Sed tamen omne, quod de re bona dilucide dicitur, mihi praeclare dici videtur. Non igitur bene. Ad eas enim res ab Epicuro praecepta dantur. Qui enim existimabit posse se miserum esse beatus non erit. Hoc non est positum in nostra actione. Cum autem progrediens confirmatur animus, agnoscit ille quidem naturae vim, sed ita, ut progredi possit longius, per se sit tantum inchoata. Maximeque eos videre possumus res gestas audire et legere velle, qui a spe gerendi absunt confecti senectute. Qui bonum omne in virtute ponit, is potest dicere perfici beatam vitam perfectione virtutis; Venit enim mihi Platonis in mentem, quem accepimus primum hic disputare solitum; Atque etiam ad iustitiam colendam, ad tuendas amicitias et reliquas caritates quid natura valeat haec una cognitio potest tradere. Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris. Sed ad illum redeo. Quem si tenueris, non modo meum Ciceronem, sed etiam me ipsum abducas licebit. Itaque contra est, ac dicitis;

Respondent extrema primis, media utrisque, omnia omnibus.

Sed ea mala virtuti magnitudine obruebantur. Disserendi artem nullam habuit. Quis istud possit, inquit, negare? Quid me istud rogas? Dolere malum est: in crucem qui agitur, beatus esse non potest. Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. Licet hic rursus ea commemores, quae optimis verbis ab Epicuro de laude amicitiae dicta sunt. Sit voluptas non minor in nasturcio illo, quo vesci Persas esse solitos scribit Xenophon, quam in Syracusanis mensis, quae a Platone graviter vituperantur; Summus dolor plures dies manere non potest? Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti?

Nos quidem Virtutes sic natae sumus, ut tibi serviremus, aliud negotii nihil habemus. Quae quidem vel cum periculo est quaerenda vobis; Quod iam a me expectare noli. Age sane, inquam. Non minor, inquit, voluptas percipitur ex vilissimis rebus quam ex pretiosissimis. Sed quid attinet de rebus tam apertis plura requirere?

An eiusdem modi? Non ego tecum iam ita iocabor, ut isdem his de rebus, cum L. Ipse negat, ut ante dixi, luxuriosorum vitam reprehendendam, nisi plane fatui sint, id est nisi aut cupiant aut metuant. At enim hic etiam dolore. Hoc positum in Phaedro a Platone probavit Epicurus sensitque in omni disputatione id fieri oportere. Est autem a te semper dictum nec gaudere quemquam nisi propter corpus nec dolere. Bork Callipho ad virtutem nihil adiunxit nisi voluptatem, Diodorus vacuitatem doloris. Quae iam oratio non a philosopho aliquo, sed a censore opprimenda est. Est igitur officium eius generis, quod nec in bonis ponatur nec in contrariis. Sed quoniam et advesperascit et mihi ad villam revertendum est, nunc quidem hactenus;

1. Dicet pro me ipsa virtus nec dubitabit isti vestro beato M.
2. De malis autem et bonis ab iis animalibus, quae nondum depravata sint, ait optime iudicari.
3. At vero si ad vitem sensus accesserit, ut appetitum quendam habeat et per se ipsa moveatur, quid facturam putas?
4. Verum tamen cum de rebus grandioribus dicas, ipsae res verba rapiunt;
5. Hinc ceteri particulas arripere conati suam quisque videro voluit afferre sententiam.
6. Quantum Aristoxeni ingenium consumptum videmus in musicis?

Idemne, quod iucunde?Quare hoc videndum est, possitne nobis hoc ratio philosophorum dare.BorkSic exclusis sententiis reliquorum cum praeterea nulla esse possit, haec antiquorum valeat necesse est.Easdemne res?Cur haec eadem Democritus?BorkPlacet igitur tibi, Cato, cum res sumpseris non concessas, ex illis efficere, quod velis?

Quis hoc dicit? Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum. Haec para/doca illi, nos admirabilia dicamus. Sin laboramus, quis est, qui alienae modum statuat industriae? Non enim hilaritate nec lascivia nec risu aut ioco, comite levitatis, saepe etiam tristes firmitate et constantia sunt beati. Sed fac ista esse non inportuna; Id enim natura desiderat. Cum enim fertur quasi torrens oratio, quamvis multa cuiusque modi rapiat, nihil tamen teneas, nihil apprehendas, nusquam orationem rapidam coerceas. Quoniam igitur, ut medicina valitudinis, navigationis gubernatio, sic vivendi ars est prudente, necesse est eam quoque ab aliqua re esse constitutam et profectam. Quod cum ita sit, perspicuum est omnis rectas res atque laudabilis eo referri, ut cum voluptate vivatur.

Namque ii horum posteri meliores illi quidem mea sententia
quam reliquarum philosophi disciplinarum, sed ita
degenerant, ut ipsi ex se nati esse videantur.

Sed ad illum redeo.
Poterat autem inpune;Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse ceperit?Disserendi artem nullam habuit.Te ipsum, dignissimum maioribus tuis, voluptasne induxit, ut adolescentulus eriperes P.Quid vero?Oratio me istius philosophi non offendit;Numquam facies.Eam tum adesse, cum dolor omnis absit;BorkDiodorus, eius auditor, adiungit ad honestatem vacuitatem doloris.Ita credo.Sed utrum hortandus es nobis, Luci, inquit, an etiam tua sponte propensus es?BorkQuae quo sunt excelsiores, eo dant clariora indicia naturae.BorkSi enim ita est, vide ne facinus facias, cum mori suadeas.

1. Sed haec ab Antiocho, familiari nostro, dicuntur multo melius et fortius, quam a Stasea dicebantur.
2. Cum ageremus, inquit, vitae beatum et eundem supremum diem, scribebamus haec.
3. Incommoda autem et commoda-ita enim estmata et dustmata appello-communia esse voluerunt, paria noluerunt.
4. Nec enim, omnes avaritias si aeque avaritias esse dixerimus, sequetur ut etiam aequas esse dicamus.
5. At ille non pertimuit saneque fidenter: Istis quidem ipsis verbis, inquit;

Neque solum ea communia, verum etiam paria esse dixerunt. Sed est forma eius disciplinae, sicut fere ceterarum, triplex: una pars est naturae, disserendi altera, vivendi tertia. Quid enim necesse est, tamquam meretricem in matronarum coetum, sic voluptatem in virtutum concilium adducere? Satisne ergo pudori consulat, si quis sine teste libidini pareat? Si verbum sequimur, primum longius verbum praepositum quam bonum. Graece donan, Latine voluptatem vocant. Haec qui audierit, ut ridere non curet, discedet tamen nihilo firmior ad dolorem ferendum, quam venerat. Sed ea mala virtuti magnitudine obruebantur. Deinde concludebas summum malum esse dolorem, summum bonum voluptatem! Lucius Thorius Balbus fuit, Lanuvinus, quem meminisse tu non potes. Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti? Negat esse eam, inquit, propter se expetendam. Nam et a te perfici istam disputationem volo, nec tua mihi oratio longa videri potest. Quo studio cum satiari non possint, omnium ceterarum rerum obliti níhil abiectum, nihil humile cogitant; Ita prorsus, inquam;

Quodsi, ne quo incommodo afficiare, non relinques amicum, tamen, ne sine fructu alligatus sis, ut moriatur optabis. Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum; Negare non possum. Conferam tecum, quam cuique verso rem subicias; Quippe, inquieta cum tam docuerim gradus istam rem non habere quam virtutem, in qua sit ipsum etíam beatum. Quod cum ita sit, perspicuum est omnis rectas res atque laudabilis eo referri, ut cum voluptate vivatur.

1. Scaevola tribunus plebis ferret ad plebem vellentne de ea re quaeri.
2. In quo etsi est magnus, tamen nova pleraque et perpauca de moribus.
3. Quia voluptatem hanc esse sentiunt omnes, quam sensus accipiens movetur et iucunditate quadam perfunditur.
4. Ergo opifex plus sibi proponet ad formarum quam civis excellens ad factorum pulchritudinem?
5. Nec vero hoc oratione solum, sed multo magis vita et factis et moribus comprobavit.
6. Utram tandem linguam nescio?
7. Itaque contra est, ac dicitis;
8. Magni enim aestimabat pecuniam non modo non contra leges, sed etiam legibus partam.
9. Sed tamen intellego quid velit.
10. Haec quo modo conveniant, non sane intellego.
11. Etenim si delectamur, cum scribimus, quis est tam invidus, qui ab eo nos abducat?

Quid affers, cur Thorius, cur Caius Postumius, cur omnium horum magister, Orata, non iucundissime vixerit? Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; Ratio ista, quam defendis, praecepta, quae didicisti, quae probas, funditus evertunt amicitiam, quamvis eam Epicurus, ut facit, in caelum efferat laudibus. Deinceps videndum est, quoniam satis apertum est sibi quemque natura esse carum, quae sit hominis natura. Octavio fuit, cum illam severitatem in eo filio adhibuit, quem in adoptionem D. Quid ergo aliud intellegetur nisi uti ne quae pars naturae neglegatur? Graecum enim hunc versum nostis omnes-: Suavis laborum est praeteritorum memoria. Etenim nec iustitia nec amicitia esse omnino poterunt, nisi ipsae per se expetuntur.

Murenam te accusante defenderem. Quodsi vultum tibi, si incessum fingeres, quo gravior viderere, non esses tui similis; Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Atque ut ceteri dicere existimantur melius quam facere, sic hi mihi videntur facere melius quam dicere. Heri, inquam, ludis commissis ex urbe profectus veni ad vesperum. Quare aliud aliquod, Torquate, hominis summum bonum reperiendum est, voluptatem bestiis concedamus, quibus vos de summo bono testibus uti soletis. Ergo, inquit, tibi Q. Tuo vero id quidem, inquam, arbitratu. Est autem eius generis actio quoque quaedam, et quidem talis, ut ratio postulet agere aliquid et facere eorum. Longum est enim ad omnia respondere, quae a te dicta sunt. Alia quaedam dicent, credo, magna antiquorum esse peccata, quae ille veri investigandi cupidus nullo modo ferre potuerit.

Quod quam magnum sit fictae veterum fabulae declarant, in quibus tam multis tamque variis ab ultima antiquitate repetitis tria vix amicorum paria reperiuntur, ut ad Orestem pervenias profectus a Theseo.

O magnam vim ingenii causamque iustam, cur nova existeret
disciplina! Perge porro.

Minime vero probatur huic disciplinae, de qua loquor, aut
iustitiam aut amicitiam propter utilitates adscisci aut
probari.

Ut in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia.

Bonum appello quicquid secundurn naturam est, quod contra malum, nec ego solus, sed tu etiam, Chrysippe, in foro, domi; Audio equidem philosophi vocem, Epicure, sed quid tibi dicendum sit oblitus es. Quid ergo hoc loco intellegit honestum? Scripsit enim et multis saepe verbis et breviter arteque in eo libro, quem modo nominavi, mortem nihil ad nos pertinere. Et quae per vim oblatum stuprum volontaria morte lueret inventa est et qui interficeret filiam, ne stupraretur. Minime vero istorum quidem, inquit. -delector enim, quamquam te non possum, ut ais, corrumpere, delector, inquam, et familia vestra et nomine. Non enim iam stirpis bonum quaeret, sed animalis. Cognitio autem haec est una nostri, ut vim corporis animique norimus sequamurque eam vitam, quae rebus iis ipsis perfruatur. Quid ergo hoc loco intellegit honestum? Qui autem diffidet perpetuitati bonorum suorum, timeat necesse est, ne aliquando amissis illis sit miser. Quibus ego vehementer assentior.

Ne tum quidem te respicies et cogitabis sibi quemque natum esse et suis voluptatibus? Tria genera cupiditatum, naturales et necessariae, naturales et non necessariae, nec naturales nec necessariae. Ac tamen hic mallet non dolere. Saepe ab Aristotele, a Theophrasto mirabiliter est laudata per se ipsa rerum scientia;

Quamvis enim depravatae non sint, pravae tamen esse possunt. Nam et complectitur verbis, quod vult, et dicit plane, quod intellegam; Nunc dicam de voluptate, nihil scilicet novi, ea tamen, quae te ipsum probaturum esse confidam. Idem fecisset Epicurus, si sententiam hanc, quae nunc Hieronymi est, coniunxisset cum Aristippi vetere sententia. Sed vos squalidius, illorum vides quam niteat oratio. Non ego tecum iam ita iocabor, ut isdem his de rebus, cum L. Dat enim id nobis solitudo, quod si qui deus diceret, numquam putarem me in Academia tamquam philosophum disputaturum. Is enim, qui occultus et tectus dicitur, tantum abest ut se indicet, perficiet etiam ut dolere alterius improbe facto videatur.

Non est igitur voluptas bonum. Sed et illum, quem nominavi, et ceteros sophistas, ut e Platone intellegi potest, lusos videmus a Socrate. Elicerem ex te cogeremque, ut responderes, nisi vererer ne Herculem ipsum ea, quae pro salute gentium summo labore gessisset, voluptatis causa gessisse diceres. Tum Piso: Atqui, Cicero, inquit, ista studia, si ad imitandos summos viros spectant, ingeniosorum sunt; Virtutibus igitur rectissime mihi videris et ad consuetudinem nostrae orationis vitia posuisse contraria. Hoc etsi multimodis reprehendi potest, tamen accipio, quod dant. Perfecto enim et concluso neque virtutibus neque amicitiis usquam locum esse, si ad voluptatem omnia referantur, nihil praeterea est magnopere dicendum. Videamus animi partes, quarum est conspectus illustrior; Audax negotium, dicerem impudens, nisi hoc institutum postea translatum ad philosophos nostros esset. Post enim Chrysippum eum non sane est disputatum.

Cum autem progrediens confirmatur animus, agnoscit ille
quidem naturae vim, sed ita, ut progredi possit longius, per
se sit tantum inchoata.

Nemo nostrum istius generis asotos iucunde putat vivere.

• Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum.
• Immo videri fortasse.
• Sed haec quidem liberius ab eo dicuntur et saepius.
• Non modo carum sibi quemque, verum etiam vehementer carum esse?
• Ergo illi intellegunt quid Epicurus dicat, ego non intellego?
• Illa videamus, quae a te de amicitia dicta sunt.

In qua quid est boni praeter summam voluptatem, et eam sempiternam?

Ego autem tibi, Piso, assentior usu hoc venire, ut acrius aliquanto et attentius de claris viris locorum admonitu cogitemus. Mihi enim satis est, ipsis non satis. In eo autem voluptas omnium Latine loquentium more ponitur, cum percipitur ea, quae sensum aliquem moveat, iucunditas. Et si turpitudinem fugimus in statu et motu corporis, quid est cur pulchritudinem non sequamur? Res tota, Torquate, non doctorum hominum, velle post mortem epulis celebrari memoriam sui nominis. Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum. Eam tum adesse, cum dolor omnis absit;Quod iam a me expectare noli.Poterat autem inpune;

• Nunc omni virtuti vitium contrario nomine opponitur.
• Mihi enim erit isdem istis fortasse iam utendum.
• De ingenio eius in his disputationibus, non de moribus quaeritur.
• Itaque primos congressus copulationesque et consuetudinum instituendarum voluntates fieri propter voluptatem;
• Piso, familiaris noster, et alia multa et hoc loco Stoicos irridebat: Quid enim?

Verum hoc idem saepe faciamus. Quam si explicavisset, non tam haesitaret. Tollitur beneficium, tollitur gratia, quae sunt vincla concordiae. Quocumque enim modo summum bonum sic exponitur, ut id vacet honestate, nec officia nec virtutes in ea ratione nec amicitiae constare possunt. Ego quoque, inquit, didicerim libentius si quid attuleris, quam te reprehenderim. Fadio Gallo, cuius in testamento scriptum esset se ab eo rogatum ut omnis hereditas ad filiam perveniret.

• Nunc haec primum fortasse audientis servire debemus.
• Ne in odium veniam, si amicum destitero tueri.
• In his igitur partibus duabus nihil erat, quod Zeno commutare gestiret.
• Sed haec ab Antiocho, familiari nostro, dicuntur multo melius et fortius, quam a Stasea dicebantur.
• Ut pulsi recurrant?
• Tum, Quintus et Pomponius cum idem se velle dixissent, Piso exorsus est.

Efficiens dici potest.

Non est enim vitium in oratione solum, sed etiam in moribus.

Quamquam te quidem video minime esse deterritum. Quaerimus enim finem bonorum. Ita enim vivunt quidam, ut eorum vita refellatur oratio. Quod autem ratione actum est, id officium appellamus. Nec vero pietas adversus deos nec quanta iis gratia debeatur sine explicatione naturae intellegi potest. Octavium, Marci filium, familiarem meum, confici vidi, nec vero semel nec ad breve tempus, sed et saepe et plane diu. Hoc positum in Phaedro a Platone probavit Epicurus sensitque in omni disputatione id fieri oportere. Nos paucis ad haec additis finem faciamus aliquando; Vitae autem degendae ratio maxime quidem illis placuit quieta. Quis contra in illa aetate pudorem, constantiam, etiamsi sua nihil intersit, non tamen diligat? Sic enim maiores nostri labores non fugiendos tristissimo tamen verbo aerumnas etiam in deo nominaverunt.

Quid de Platone aut de Democrito loquar?

Tollenda est atque extrahenda radicitus. Nulla profecto est, quin suam vim retineat a primo ad extremum. Nam cui proposito sit conservatio sui, necesse est huic partes quoque sui caras suo genere laudabiles. Negare non possum. Sed residamus, inquit, si placet. Quamquam haec quidem praeposita recte et reiecta dicere licebit. Nunc omni virtuti vitium contrario nomine opponitur. Aut pertinacissimus fueris, si in eo perstiteris ad corpus ea, quae dixi, referri, aut deserueris totam Epicuri voluptatem, si negaveris. Bonum appello quicquid secundurn naturam est, quod contra malum, nec ego solus, sed tu etiam, Chrysippe, in foro, domi; Is ita vivebat, ut nulla tam exquisita posset inveniri voluptas, qua non abundaret.

Utrum enim sit voluptas in iis rebus, quas primas secundum naturam esse diximus, necne sit ad id, quod agimus, nihil interest. Sin eam, quam Hieronymus, ne fecisset idem, ut voluptatem illam Aristippi in prima commendatione poneret. Sed in rebus apertissimis nimium longi sumus. BorkSed mehercule pergrata mihi oratio tua.Vide ne ista sint Manliana vestra aut maiora etiam, si imperes quod facere non possim. Huius ego nunc auctoritatem sequens idem faciam. Ita fit illa conclusio non solum vera, sed ita perspicua, ut dialectici ne rationem quidem reddi putent oportere: si illud, hoc;

Tuum credibile?Unum est sine dolore esse, alterum cum voluptate.BorkTubulum fuisse, qua illum, cuius is condemnatus est rogatione, P.Ita credo.Ut placet, inquit, etsi enim illud erat aptius, aequum cuique concedere.Moriatur, inquit.Eam tum adesse, cum dolor omnis absit;Quid enim?Quid, quod homines infima fortuna, nulla spe rerum gerendarum, opifices denique delectantur historia?Bonum patria: miserum exilium.Qui autem esse poteris, nisi te amor ipse ceperit?

Nonne videmus quanta perturbatio rerum omnium consequatur, quanta confusio?

Hoc non est positum in nostra actione. Illa argumenta propria videamus, cur omnia sint paria peccata. Nam illud vehementer repugnat, eundem beatum esse et multis malis oppressum. Ita enim se Athenis collocavit, ut sit paene unus ex Atticis, ut id etiam cognomen videatur habiturus. Nihilo magis. Qui autem de summo bono dissentit de tota philosophiae ratione dissentit. Ait enim se, si uratur, Quam hoc suave! dicturum. Est tamen ea secundum naturam multoque nos ad se expetendam magis hortatur quam superiora omnia. Sed quid attinet de rebus tam apertis plura requirere? Hoc loco discipulos quaerere videtur, ut, qui asoti esse velint, philosophi ante fiant. In primo enim ortu inest teneritas ac mollitia quaedam, ut nec res videre optimas nec agere possint. Num quid tale Democritus? Quod maxime efficit Theophrasti de beata vita liber, in quo multum admodum fortunae datur. Utilitatis causa amicitia est quaesita.

Quid ergo? Cur, nisi quod turpis oratio est? De hominibus dici non necesse est. Ex ea difficultate illae fallaciloquae, ut ait Accius, malitiae natae sunt. Est enim tanti philosophi tamque nobilis audacter sua decreta defendere. Ita multo sanguine profuso in laetitia et in victoria est mortuus. Recte, inquit, intellegis. Atqui perspicuum est hominem e corpore animoque constare, cum primae sint animi partes, secundae corporis. Nam et a te perfici istam disputationem volo, nec tua mihi oratio longa videri potest. Eadem nunc mea adversum te oratio est. Sed et illum, quem nominavi, et ceteros sophistas, ut e Platone intellegi potest, lusos videmus a Socrate. Hanc in motu voluptatem -sic enim has suaves et quasi dulces voluptates appellat-interdum ita extenuat, ut M. Eamne rationem igitur sequere, qua tecum ipse et cum tuis utare, profiteri et in medium proferre non audeas? An nisi populari fama? At enim, qua in vita est aliquid mali, ea beata esse non potest. Sit sane ista voluptas.

Tantum dico, magis fuisse vestrum agere Epicuri diem natalem, quam illius testamento cavere ut ageretur. Cum enim summum bonum in voluptate ponat, negat infinito tempore aetatis voluptatem fieri maiorem quam finito atque modico. Piso igitur hoc modo, vir optimus tuique, ut scis, amantissimus. Nam cum Academicis incerta luctatio est, qui nihil affirmant et quasi desperata cognitione certi id sequi volunt, quodcumque veri simile videatur. Nihil minus, contraque illa hereditate dives ob eamque rem laetus. Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. Bonum negas esse divitias, praeposìtum esse dicis? Cum autem dispicere coepimus et sentire quid, simus et quid ab animantibus ceteris differamus, tum ea sequi incipimus, ad quae nati sumus.

1. Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio.
2. Et certamen honestum et disputatio splendida! omnis est enim de virtutis dignitate contentio.
3. Concinnus deinde et elegans huius, Aristo, sed ea, quae desideratur, a magno philosopho, gravitas, in eo non fuit;
4. Eam si varietatem diceres, intellegerem, ut etiam non dicente te intellego;

Quibus rebus vita consentiens virtutibusque respondens recta et honesta et constans et naturae congruens existimari potest. Ac tamen, ne cui loco non videatur esse responsum, pauca etiam nunc dicam ad reliquam orationem tuam. Recte, inquit, intellegis. His singulis copiose responderi solet, sed quae perspicua sunt longa esse non debent. Sedulo, inquam, faciam. Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Vide, ne magis, inquam, tuum fuerit, cum re idem tibi, quod mihi, videretur, non nova te rebus nomina inponere. Octavio fuit, cum illam severitatem in eo filio adhibuit, quem in adoptionem D.Torquatus, is qui consul cum Cn.Satisne vobis videor pro meo iure in vestris auribus commentatus?

Duo Reges: constructio interrete. Ita relinquet duas, de quibus etiam atque etiam consideret. Non enim, si omnia non sequebatur, idcirco non erat ortus illinc. Hic, qui utrumque probat, ambobus debuit uti, sicut facit re, neque tamen dividit verbis. Quae quidem adhuc peregrinari Romae videbatur nec offerre sese nostris sermonibus, et ista maxime propter limatam quandam et rerum et verborum tenuitatem. Antiquorum autem sententiam Antiochus noster mihi videtur persequi diligentissime, quam eandem Aristoteli fuisse et Polemonis docet.

Tenesne igitur, inquam, Hieronymus Rhodius quid dicat esse summum bonum, quo putet omnia referri oportere?

Respondebo me non quaerere, inquam, hoc tempore quid virtus efficere possit, sed quid constanter dicatur, quid ipsum a se dissentiat. Summae mihi videtur inscitiae. Stuprata per vim Lucretia a regis filio testata civis se ipsa interemit. Duo enim genera quae erant, fecit tria. Omnis enim est natura diligens sui. Quis hoc dicit? Quid interest, nisi quod ego res notas notis verbis appello, illi nomina nova quaerunt, quibus idem dicant? Quid, si non modo utilitatem tibi nullam afferet, sed iacturae rei familiaris erunt faciendae, labores suscipiendi, adeundum vitae periculum?

BorkUt in geometria, prima si dederis, danda sunt omnia.Quae sequuntur igitur?Quae fere omnia appellantur uno ingenii nomine, easque virtutes qui habent, ingeniosi vocantur.Sedulo, inquam, faciam.Ab hoc autem quaedam non melius quam veteres, quaedam omnino relicta.BorkCollige omnia, quae soletis: Praesidium amicorum.Ut non sine causa ex iis memoriae ducta sit disciplina.

Igitur neque stultorum quisquam beatus neque sapientium non
beatus.

Hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signum absolvere. Id enim natura desiderat. Atque omnia quidem scire, cuiuscumque modi sint, cupere curiosorum, duci vero maiorum rerum contemplatione ad cupiditatem scientiae summorum virorum est putandum. Levatio igitur vitiorum magna fit in iis, qui habent ad virtutem progressionis aliquantum. Igitur neque stultorum quisquam beatus neque sapientium non beatus. Esse enim, nisi eris, non potes. Egone quaeris, inquit, quid sentiam? Addebat etiam se in legem Voconiam iuratum contra eam facere non audere, nisi aliter amicis videretur. Si sapiens, ne tum quidem miser, cum ab Oroete, praetore Darei, in crucem actus est. Etsi ea quidem, quae adhuc dixisti, quamvis ad aetatem recte isto modo dicerentur. Cupiditates non Epicuri divisione finiebat, sed sua satietate. Facile pateremur, qui etiam nunc agendi aliquid discendique causa prope contra naturam vígillas suscipere soleamus. Eorum enim est haec querela, qui sibi cari sunt seseque diligunt. Istam voluptatem perpetuam quis potest praestare sapienti?

• In qua si nihil est praeter rationem, sit in una virtute finis bonorum;
• Philosophi autem in suis lectulis plerumque moriuntur.
• Quae in controversiam veniunt, de iis, si placet, disseramus.
• Semper enim ita adsumit aliquid, ut ea, quae prima dederit, non deserat.
• Vidit Homerus probari fabulam non posse, si cantiunculis tantus irretitus vir teneretur;
• Longum est enim ad omnia respondere, quae a te dicta sunt.

Numquam facies. Audeo dicere, inquit. Amicitiae vero locus ubi esse potest aut quis amicus esse cuiquam, quem non ipsum amet propter ipsum? Quid est igitur, inquit, quod requiras? Amicitiae vero locus ubi esse potest aut quis amicus esse cuiquam, quem non ipsum amet propter ipsum?Efficiens dici potest.Tamen a proposito, inquam, aberramus. Itaque et manendi in vita et migrandi ratio omnis iis rebus, quas supra dixi, metienda. Negat enim summo bono afferre incrementum diem. Atqui eorum nihil est eius generis, ut sit in fine atque extrerno bonorum.

Age sane, inquam.

Scrupulum, inquam, abeunti; Si quae forte-possumus. Erat enim res aperta. Qui ita affectus, beatum esse numquam probabis; Quid igitur dubitamus in tota eius natura quaerere quid sit effectum? Hanc ergo intuens debet institutum illud quasi signum absolvere. Vide, quaeso, rectumne sit. An id exploratum cuiquam potest esse, quo modo se hoc habiturum sit corpus, non dico ad annum, sed ad vesperum?

Traditur, inquit, ab Epicuro ratio neglegendi doloris.

Tu quidem reddes; Hominum non spinas vellentium, ut Stoici, nec ossa nudantium, sed eorum, qui grandia ornate vellent, enucleate minora dicere. Omnibus enim artibus volumus attributam esse eam, quae communis appellatur prudentia, quam omnes, qui cuique artificio praesunt, debent habere. Morbo gravissimo affectus, exul, orbus, egens, torqueatur eculeo: quem hunc appellas, Zeno? Cur post Tarentum ad Archytam? Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret.

• Paulum, cum regem Persem captum adduceret, eodem flumine invectio?
• In primo enim ortu inest teneritas ac mollitia quaedam, ut nec res videre optimas nec agere possint.
• Quid enim possumus hoc agere divinius?
• Tollenda est atque extrahenda radicitus.

Hoc autem loco tantum explicemus haec honesta, quae dico, praeterquam quod nosmet ipsos diligamus, praeterea suapte natura per se esse expetenda.

Share this article: